GRONDWATER
Zo werkt onderwaterdrainage Onderwaterdrains laten in de zomer water uit de sloot naar de veenweides lopen. Dat gebeurt door de drains lager te leggen dan het slootpeil. Een vereiste is dan wel dat het slootwater- peil niet lager komt te liggen dan de onderwaterdrains. In de winter werkt het juist andersom. Door het waterpeil in de slo- ten te verlagen, vloeit overtollig water via de drains van de percelen. Boeren kunnen dus veel langer gebruik maken van hun landbouwgrond.
Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden heeft in januari een fl exibel waterpeil aangenomen. Zij kunnen nu, afhankelijk van het weer, het peil verhogen of verlagen. Onderwaterdrains verhogen de watervraag, omdat de verdamping door het gras in droge perioden langer doorgaat, het gras minder snel zal verdrogen en door de hogere grondwaterstand zal de wegzij- ging groter zijn.
Zomergrondwaterstand
cm -maaiveld 0
60 30
90 120 Wintergrondwaterstand
cm -maaiveld 0
30 60 90
120
Drooglegging 30 cm zonder drains Drooglegging 60 cm zonder drains
Drooglegging 60 cm met drains Onderwaterdrain
Hoog Laag
Hoog Laag
Grootschalige proeven Van Naarden benadrukt dat álle oplossingsrichtingen voor het veenweidegebied, zoals onderwaterdrainage, natte teel- ten en hogere oppervlaktewaterpeilen, van belang zijn. Alle oplossingen zijn nodig om de CO2-reductie van 1 megaton in 2030 te behalen. “Voor HDSR telt elke centimeter. Volgens Van Naarden is al relatief veel onderzoek naar onderwater- drainage gedaan, maar alleen op perceelniveau. “Daarom wilde ons waterschap de werking van onderwaterdrainage in de agrarische praktijk en de effecten op polderniveau mo- nitoren. We hebben de proeven zo opgezet om een zo groot mogelijke mate van effectiviteit na te streven. Dit doen we in Lange Weide door een fl exibel oppervlaktewaterpeil te gaan hanteren. Dit is helemaal nieuw voor ons. Door proeven te doen met grondeigenaren en ondernemers, merken wij dat bij hen de betrokkenheid bij het vraagstuk bodemdaling toe- neemt en dat de bewustwording groeit. Zeker na zo’n droge zomer als in 2018.”
De aanleg van onderwaterdrains biedt boeren de mogelijk- heid om hun landbouwactiviteiten te blijven uitvoeren. De ontwikkeling van de drains is niet over een nacht ijs is ge- gaan, vertelt Jan van den Akker: “Het ontwikkelen van in- novatieve techniek kent eerst een periode van overdenken en literatuurstudie. Daarna volgt een periode van op kleine schaal testen in het veld. Dat is een periode van veel meten, rekenen en modelleren. Tijdens die fase is de technologie verder verbeterd en geoptimaliseerd. De techniek moet ook aan allerlei randvoorwaarden voldoen. De waterkwaliteit mag niet verslechteren, de draagkracht van het veen moet in natte perioden verbeteren, de bodemdaling moet afnemen, de wa- tervraag moet binnen de perken blijven en het aanleggen van onderwaterdrainage moet economisch haalbaar zijn. Al die verschillende aspecten zijn door de WUR onderzocht. Ook
is door het PBL een maatschappelijke kosten-batenanalyse gemaakt, waarin de toepassing van onderwaterdrains als positief werd beoordeeld, terwijl deze toch vrij conservatief rekenen.”
Het rapport ‘Dalende bodems, Stijgende kosten’ van PBL (2016) stelt dat bodemdaling in landelijk gebied door het toe- passen van onderwaterdrains wordt gehalveerd, terwijl de opbrengst voor de landbouw gelijk blijft. Het PBL acht de maatregel geschikt voor minstens 40 procent van de veen- gronden.
Meer onderzoek nodig Volgens de experts zijn er, nu de techniek grootschalig in de praktijk wordt toegepast, weer nieuwe uitdagingen. Daarom gaat het onderzoek door. Van den Akker: “Het slechtste wat je kunt doen is een techniek zo over de schutting gooien. Er is nu een optimaliseringstraject bezig, zoals het naar een ver- zamelpunt brengen van de drains om de kwetsbaarheid en controle te verbeteren. Dit maakt opschalen naar pompge- stuurde onderwaterdrainage mogelijk. Ook de beperking van de CO2
-emissies moet verder worden onderzocht. Omdat bodemdaling in de veenweiden grotendeels wordt veroor- zaakt door veenafbraak, zal de CO2
-emissie afnemen door
maatregelen die de bodemdaling beperken, maar deson- danks wil je dit ook meten wanneer de grondwatersituatie in de grond verandert.”
WATERFORUM APRIL 2019
23
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48
