Slag in de Javazee


bemanningsleden met zich mee die in de gezonken schepen hun laatste rustplaats vonden. Onder hen Karel Doorman, die tot het laatste moment bij de bemanning van de De Ruyter bleef. Krap honderd overlevenden wisten de kust te bereiken. Nu de slag was verlo- ren, kwamen ze aan in bezet gebied en stonden hen jarenlange ontberingen als krijgsgevangenen te wachten.


Monument Na de oorlog stond de Slag in de Javazee al snel in het collectieve geheugen gegrift. Ter nagedachtenis aan de slachtoffers kregen de drie scheepswrakken de status van oorlogs- graf en om de herinnering aan Karel Doorman levend te houden noemde de marine tot viermaal toe een schip naar hem. Op Ereveld Kembang Kuning in Soerabaja op Java werd in 1954 het Karel Doorman-monument opgericht ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de Slag in de Javazee. In 2009 zijn op het monument de namen van de Nederlandse omgekomen opvarenden aangebracht. Om de status als oorlogsgraf te bena- drukken, nam het Karel Doormanfonds in 2016 het initiatief om op expeditie te gaan naar de Javazee en plaquettes op de scheepswrakken te bevestigen. Zo ver kwam het echter niet. Aangekomen


op de locaties moesten de duikers tot ontzetting van alle expeditieleden constateren dat de schepen zo goed als volledig waren verdwenen. Kennelijk waren de wrakken – die als ‘oud ijzer’ een waarde van miljoenen euro’s ver- tegenwoordigen – clandestien geroofd. Van de De Ruyter trof het duikteam niet meer dan een onderdeel van een patrijspoort aan en bij de Java slechts een patroon met Nederlandstalige inscriptie. Alleen van de Kortenaer wer- den substantiële delen teruggevonden, maar ook van dat wrak bleek zo’n tach- tig procent verdwenen. Theo Doorman (82), zoon van schout-bij-nacht Karel Doorman, was als nabestaande mee op de expeditie en hoorde als een van de eersten ter plekke van de vermissing. Hij reageerde aangeslagen, maar com- pleet verrast was hij niet. ‘Ik wist waar de bergingsbedrijven toe in staat wa- ren’, blikt hij terug. ‘En ik had al gelezen dat her en der in de Pacific allerlei oor- logswrakken waren geruimd. Het was natuurlijk een enorme teleurstelling, maar eigenlijk verbaasde het me niet.’


Grafschennis De ontdekking leidde in Nederland tot woede en verontwaardiging. Minister-president Mark Rutte noem- de de verdwijning ‘buitengewoon ernstig’ en ‘diep ingrijpend’. Theo Vleugels was als directeur van de Oorlogsgravenstichting betrokken bij het informeren van de nabestaanden. ‘Dat leidde tot emotionele reacties’,


31


weet hij nog goed. ‘Het is grafschennis. Wanneer je jarenlang hebt gedacht dat je vader of opa zijn laatste rustplaats op de zeebodem had gevonden en opeens is alles verdwenen, dan voelt dat als een klap in je gezicht’. Rutte kondigde meteen een onderzoek aan en deed persoonlijk een beroep op de regering van Indonesië om daaraan mee te wer- ken. Daarop werd positief gereageerd en begin 2017 gingen onderzoekers van beide landen van start. In eerste instantie richtte het onderzoek zich op


Oorlogsgraven- stichting


De Oorlogsgravenstich- ting is opgericht in 1946 en onderhoudt de 50.000 Nederlandse oorlogsgraven overal in de wereld. ‘Niet alleen van de slachtoffers van de Tweede Wereldoor- log,’ beklemtoont directeur Theo Vleugels, ‘maar ook van alle oorlogsslachtoffers die daarna zijn gevallen, tijdens bijvoorbeeld de Korea-oorlog of bij de missie in Mali.’ De stichting wil de herinnering aan de slachtoffers levend houden door hun verhalen te ver- zamelen. ‘Van alle 180.000 Nederlandse slachtoffers hebben er maar 50.000 een aanwijsbaar graf’, zegt Vleugels. ‘Met de persoon- lijke verhalen gedenken we iedereen. Eer is niet gebon- den aan een rustplaats.’


Karel Doorman.


De kruiser Hr. Ms. De Ruyter.


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76