Stephen Hook: ‘Risico’s van rauwe melk zijn zwaar overschat’


Een opvallend melkveebedrijf dat rauwe melk verkoopt en verwerkt, is Hook & Son in het Britse Hailsham (East Sussex). Op het bedrijf runt Stephen Hook samen met zijn vader Phil een biologisch melk- veebedrijf, dat in 2013 bekendheid kreeg door de documentaire ‘The Moo Man’. Vier jaar lang werd de melkveehouder in zijn werk gefilmd. Sind 2009 wijdt Hook zich volledig aan de productie en ver- koop van rauwe melk en rauwmelkse boter en yoghurt. ‘Ik ben nooit fan ge- weest van gepasteuriseerde melk. Ik kon niet achter mijn eigen product staan’, vertelt Hook. Omdat in Engeland de ver- koop van rauwe melk ook aan restricties is verbonden, richtte Hook een eigen zuivelfabriekje naast de boerderij in, zo- dat hij zijn melk zelf kon verwerken. Wekelijks verkoopt Hook 6000 tot 7000 liter rauwe melk. De rest wordt verkocht als room, boter en yoghurt.


De gezondheidsrisico’s van rauwe melk vindt de biologische melkveehouder


zwaar overschat. ‘Door melk te verhit- ten veranderen de eiwitstructuren in de melk’, aldus Hook. Bovendien zorgt ver- hitting ervoor dat ook goede bacteriën stuk gaan.’ Die goede bacteriën zorgen er juist voor dat rauwe melk lang goed blijft, zegt Hook. ‘We hebben eens een fles rauwe melk ongekoeld buiten gezet, veertien dagen lang. Na tien dagen ble- ken alle ziekteverwekkers te zijn ver- dwenen. De goede bacteriën hadden ze weggeconcurreerd.’


Desondanks blijft schoon werken een ab- solute must. De spenen worden brand- schoon gemaakt voor het melken en na het melken wordt de melkstal tot in de puntjes gereinigd. ‘Nabesmetting tijdens de opslag of het verwerken levert het grootste risico.’ De koeien krijgen uit- sluitend gras en kruiden en geen mais of krachtvoer om de melk zo puur en ge- zond mogelijk te houden. Ten slotte laat Hook zijn melk wekelijks controleren op de aanwezigheid van


ziektekiemen. ‘We verkopen melk recht- streeks van de boerderij en op boeren- markten. Mensen kunnen het ook online bestellen. We hebben vier aflever- routes door heel Engeland.’ Momenteel zijn er acht medewerkers in vaste dienst en werken er zeventien parttimers. ‘Dat is toch tamelijk veel voor een bedrijf met 75 melkkoeien’, stelt Hook.


zuivelfabriek worden geregistreerd. De Nederlandse Bond voor Boerderijzuivelbe- reiders (BBZ) en het Steunpunt Hoeve- producten in België merken echter een duidelijk toegenomen interesse bij consu- menten en melkveebedrijven. Leveran- ciers van melktaps voor particuliere boe- renbedrijven zien ook dat hun verkopen stijgen. Rob Scherpenzeel, dealer van het Zwitserse melktapmerk Brunimat, lever- de in 2016 ruim twintig melktaps op be- drijven. ‘Dat is vijf keer zoveel als het jaar ervoor.’ Hij schat dat er momenteel onge- veer 75 melktaps in Nederland staan waarvan het merendeel in Noord- en Zuid-Holland en de Achterhoek.


Doodziek van melk Voorstanders van het drinken van rauwe melk dichten veel gezondsheidsvoorde- len toe aan het onbewerkte product. Het zou heilzaam zijn voor personen met al- lergieën en eczeem. Uit studies blijkt dat veel mensen met een lactose-intoleran- tie rauwe, onbewerkte melk gemakkelij- ker verdragen. Rauwe melk bevat boven- dien veel goede, levende bacteriën die een positief effect kunnen hebben op het immuunsysteem van de drinker. Som- mige dokters schrijven het om die reden zelfs voor. Rauwe melk is ook populair bij mensen van buitenlandse afkomst. Zij maken er onder meer kefir van, een voedzame melkdrank.


Tegenstanders waarschuwen voor mo- gelijk gevaarlijke bacteriën in de melk. Om elk risico op voedselinfectie uit te sluiten past de Nederlandse zuivelin- dustrie sinds de jaren dertig pasteurisa- tie toe. In België ondergaat vrijwel alle melk een UHT-behandeling. Dat is kort maar hoog verhitten op 140 graden Cel- sius. De Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO), de Nederlandse Voedsel- en Wa- renautoriteit (NVWA) en het Belgisch Federaal Voedselagentschap (FAVV) ad- viseren rauwe melk eerst te koken voor consumptie omdat rauwe melk ziekma- kende bacteriën kan bevatten. In 2015 bracht de Europese voedsel- en waren- autoriteit EFSA een wetenschappelijk rapport uit over de gevaren van rauwe melk.


De belangrijkste gevaarlijke ziektever- wekkers in rauwe melk zijn Salmonella, Campylobacter, E. coli en Listeria. ‘Een infectie met bijvoorbeeld Listeria blijft niet bij een paar dagen buikpijn, je kunt er echt doodziek van worden’, waar- schuwt Irene van der Voort, voorzitter van de Bond van Boerderijzuivelberei- ders (BBZ), de organisatie voor melkvee- bedrijven die hun melk zelf verzuivelen. Ook Van der Voort, die samen met haar man ook rauwmelkse kazen maakt, geeft aan dat rauwe melk populairder is. ‘Bij de BBZ zien we meer bedrijven die een melktap installeren.’


Van der Voort stelt dat gepasteuriseerde melk zich qua smaak niet kan meten met rauwe melk, maar ze stelt zich tege- lijk terughoudend op. ‘Jaarlijks vallen er in Europa enkele doden als gevolg van het drinken van rauwe melk of het eten van rauwmelkse zuivel. Dat klinkt ern- stig, maar tegenover de 500 miljoen mensen die in Europa wonen, is dat wei- nig. En bovendien is het veel minder dan de voedselvergiftigingen uit vis- of vlees- producten.’ Dit komt wellicht ook om- dat de verkoop van rauwe melk sterk aan banden is gelegd. ‘Als de verkoop vrij was, dan vielen er misschien wel meer doden.’


Besmetting door omgeving Het gevaar van rauwe melk heeft niet eens altijd te maken met de melk zelf. Ziekteverwekkers kunnen in de uier zit- ten, maar ook op de uierhuid en in de omgeving. Zelfs voer van de koeien kan een rol spelen. Sommige (biologische) bedrijven die rauwe melk verkopen of zelf verzuivelen, voeren hun koeien en- kel gras en kruiden. Mais zou vanwege het hoge zetmeelaandeel de groei van bacteriën in de melk bevorderen. Van der Voort wijst melkveehouders die rauwe melk willen verkopen op hun ei- gen verantwoordelijkheid. ‘Schoon wer- ken is erg belangrijk. Dat begint bij een goede uiergezondheid en schoon werken


VEETEEL T AUGUSTUS 1 2016 25


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56