PS22


boeken


trikt genomen bestaat er geen verschil tussenge- loofenbijgeloof,’schrij- vendesamenstellers van


WOENSDAG6OKTOBER2010


Vanwie is datvolksverhaal? ‘S


het vuistdikke boek Verhalen van stad en streek. Sagenenlegenden in Nederland. Ditterloopse zinnetje kenmerktdenuchtereafstandelijk- heid die Willem de Blécourt, Ruben Koman, Jurjen vander Kooi en Theo Meder in acht hebben genomen bij hun pogingdetallozevaak monde- lingovergeleverdevolksverhalen te koppelenaanhungeografischeher- komst. Hans en Grietje wordt behandeld


Verhalenvanstaden streek–Sagenen


legendeninNederland


Samengesteldeningeleid doorWillemdeBlécourt, RubenA.Koman,Jurjen


vanderKooienTheoMeder, BertBakker,€29,95.


★★★★✩


bij Zeewolde, terwijl Deventer Klein Duimpje wordt toegewezen. Verre- wegdemeestevolksverhalen zijn terugtevoeren naar eenplaats in Noord-Brabant of Limburg.Tijdens carnavalzie jedeverwijzingenaltijd terugkomen. Tilburgers noemen zichdan Kruikenzeikerseninhet LimburgseSchimmertwordt de sa- ge vandeBokkenrijders jaarlijks vanstal gehaald. Volksverhalenzijn zo oud als de mensheid, maar sinds de gebroe- dersGrimm aan het begin vande negentiendeeeuwhunsprookjesen sagenpubliceerden is er pasecht belangstellingvoor. Bekendsteonderzoekervan fol-


kloristische verhalenisJ.J.Voskuil, die voor het Volkskundebureauvan het P.J. Meertens Instituut stad en land afreisdeomhet verhaal achter de nageboorte vaneen paardenan- dere mondelingovergeleverdever- tellingenoptesnorren. Netals een goede mopofeen


broodjeaapverhaalwordensagen en legendengemakkelijksteeds in een andereomgevinggesitueerd. Daarom is de nuchterheid vande vier ‘verhalenverzamelaars’, drie vanhet Meertens Instituut en een voormaligemedewerkervanhetNe- dersaksischInstituut vandeRijks- universiteit Groningen, zo verhel- derend. Zijmakenduidelijk dat veel volksverhalenten onrechte worden geclaimd, meestal op aandringen vandeplaatselijke middenstand of de gemeenteraad. Zo profileert Hulst zichopdubieuze gronden als de Reinaertstad en heeft Terneuzen zichten onrechte de sage vande


eenquasi-Middelnederlands,maar in werkelijkheid door eennegen- tiende-eeuwsedomineeverzonnen. Veel volksverhalenbestaanook in


het buitenland. Alleenals je leest over kinderen die in de aanloop naar sinterklaas hun schoen bijde schoorsteenzetten, weet je dat het om een oorspronkelijk Nederlands verhaalgaat.Aldieandereverhalen waarin de natuurelementen,onder- aardse gangen en stervelingenmet bovennatuurlijkegaven figureren, zijn bijna universeel en daarom moeilijk aan welk dorpdan ook te koppelen. De sagenmet een plaatsnaamin de titelhebben als enige een giet-


Verhalenzonder plaatsnaamin titelkunnenzich overalafspelen


HetvrouwtjevanStavoren


VliegendeHollander toegeëigend. Soms komt eendorp in opstand


dat zichwerkelijkberoofd voeltvan eenverhaal.Zohebbendebewoners vanMiddelaar geprobeerdhet standbeeld vanKisteTrui uit het na- bijgelegenMookteontvoerenomdat deze vrouwvolgens eenvolksver- haal niet in Mook, maar in Midde- laarligtbegraven. Hetprobleem heeft zichinmiddelsopgelostomdat


FOTOSABINEJOOSTEN/HOLLANDSEHOOGTE


beidegemeentennugefuseerdzijn. IedereAmsterdammerheeft van


de achttiende-eeuwserover Sjakoo gehoord. Die heeft weliswaar echt bestaan, maar het is toch aan de ro- mantische portretteringvan Justus vanMaurik 150jaar later te danken dat deze schurkindeoverlevering bekend werd als eensoortRobin Hood. In Soest kennen ze de sage vandeVurige Beer,een verhaal in


ijzeren reputatie.Zoisdekans dat Hetvrouwtje vanStavoren plotse- linginHarderwijk opduikt, uiterst klein.Dit vrouwtjewaagdehet een partij graan in het watertelaten gooien. De stad moest boeten voor dezehovaardijvanhet vrouwtjevan Stavorenenraakteinverval –in werkelijkheid moet het verval van dit Hanzestadjewordenverklaard uit de opkomst vanAntwerpenen Amsterdam. De plaatselijkeVVVen de souvenirbranche profiteren tot op de huidigedag vanhet vrouwtje doordetoestroom vandrommen toeristen die op een overduidelijk verzonnengebeurtenis afkomen. Verhalen vanstad en streek bevat


een mooiecollectie volksverhalen, maarnogmooier is dat zezotoegan- kelijkzijn toegelicht en geordend naar provincie.Daarmee hebjeook eenreisgids in handen,want bijna elkvolksverhaalwordt welergens levend gehouden met eenstand- beeld,een vitrine of een jaarlijks evenementwaar de verbeeldinghet even wint vandewerkelijkheid.


HANSRENDERS


ADVERTENTIES


SIDI LARBI CHERKAOUI, DAMIEN JALET, ANTONY GORMLEY


BABEL(WORDS)


THALIA THEATER HAMBURG / LUK PERCEVAL


HAMLET


“Hartbrekend mooi.” (The Guardian)


DI 12 & WO 13 OKTOBER 2010, 20.00 UUR STADSSCHOUWBURGAMSTERDAM/ 020 624 23 11 /WWW.SSBA.NL


“Een onontkoombare theatergebeurtenis.” (Het Parool)


VR 8 & ZA 9 OKTOBER, 20.00 UUR STADSSCHOUWBURGAMSTERDAM/ 020 624 23 11 /WWW.SSBA.NL


Alleen in Amsterdam!


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60