PS18 boeken


Een dirigent opdrift


P.F. Thomése: Deweldoener Contact;€19,95


★★★★✩


een stuk over het oeuvrevan P.F. Thomése.Dat wasnog voor zijn ro- mans Vladiwostok! (2007) en J. Kes- sels:The Novel (2009); romanswaar alles aan is gedaanomze, en dan vooral de laatste, zo lolligmogelijk in de markt te zetten. Daar kwamen dan ookprompt rare mensenopaf. Endatterwijlhumoreneensoortin- getogen overdrijving–overdrijving zonder dat je merktdat wordt over- dreven –inalle boeken vanThomé- se terugtevindenzijn, niet alleenin die laatstetwee.Het zijnsubstantië- le elementeninzijn ook meeringe- togen fictie. Totdie meeringetogen fictie hoort


I


De weldoener,zijn nieuwste. Hoe- welooknuvaneenzekereuitzinnig- heid met de remeropsprakeis. Dat is al aan te wijzeninhet onderwerp vandeze roman,deomgevingervan en de wijze waarop die wordt opge- roepen.Hoofdpersoon is het type vandeBijbelse aansteller: ‘Theo Kiersheettehij vroeger, voordat hij zichomartistiekeredenen Sierk Wolffensbergerisgaan noemen, wattochheelwatbeter klinkt.’ Datwordt moeilijk om deze man


serieus tenemen. In onze tijdheeft hijeen enigszins


ouderwets aandoend beroep:hij is plaatsvervangend stadskoordiri- gent in de provinciestad H***, een stadjewaar overigens zonder al te veel problemen Haarlem in te her- kennenis.MaaronzeTheo,ofSierk, beschouwt zichzelf eigenlijk als een groot componist,een grootkunste- naar.Hij heeft zojuist eengroots muziekwerk gecomponeerd,geti- teldDuisternissen. Hetwordt steeds moeilijker deze


manserieus tenemen. En dan is hij natuurlijk ook onge-


lukkiggetrouwd. De problemen vandeze hoofdper-


soonwordennogmaar even samen- vattend snel geschetst voordat de roman echt op gang komt: ‘Deze functie,deze stad, het beklemmen- de huwelijk: dit hele keurslijf is te krap voor hem, voor de grootheid


nhet lichtvandedood, of liever gezegd in de duisternis ervan, zietalles er ineens andersuit. Metdeze zin begonikaleens


20


WOENSDAG6OKTOBER2010


Philip Roth heeftweer eensrevanchegenomen


P.F. Thomése


die binnen in hem op uitbreken staat.’


Intussenkondigt zichaliets aan


watdeze romanredt,meerdanredt. Dat is de toon ervan. Want hoewel De weldoener speeltinhet hier en nu, zit er een fraaie negentiende- eeuwsealwetende verteller in,die ervoor zorgt dat het moderne vreemd, ja, vervreemdend over- komt. Door die verteller tuimelen de ge-


beurtenissen de realiteit vanalle- daguit en belandenzeindiemyste- rieuze,maarozoaantrekkelijkewe- reld vandeliteratuur,met haar ei- genwetten en gebruiken. De lezer weet al snel niet zo goed meer waar hij het zoekenmoet,zozeer wordt hij door Thomése binnengevoerdin een volstrekt eigendomein. En dat gebeurtook op eenandere manier.Onze componist vindtin een verborgennis in de kerk, waar


Duisternissen zal worden uitge- voerd, een meisje, ‘Beertje’, dat een zelfmoordpogingheeft gedaan. Door zijntussenkomst gaat ze niet dood.Maar Theo,aliasSierk,heeft welhet gevoel dat hijnumet dit


Thomése voert lezer binnenin een volstrekt eigen domein


meisjeeen grens heeftoverschre- den. Ze zijnineen ander gebied be- land,een gebied dat zichergens ná het levenbevindt, en daarziet alles er anders uit.Als in een droomgaat hij er dan ook met dat meisje, aan- vankelijk nogenigszins halfslach-


FOTO TESSAPOSTHUMADEBOER


tig, maar later voluit,vandoor. Endaar isThoméseopzijn best,in


het oproepenvan de droom vande verwarde componist.Dan komen ook die kenmerkendezinnen van Thomése,met tientallen tegelijk: ‘Hij bestaat niet,dat moet het zijn, en door niet te bestaan maakt hij de gebeurtenis mogelijk. Hetgebeurt doorhem en tegelijkbuiten hem om.’ Hetzal nietgoedaflopen,maar via


de duisternis die Thomése weet te creëren,envia de blikkendiewevia die betoverende verteller krijgen in het hoofdvan de ontspoorde koor- dirigent,krijgenwewel degelijk weer een anderekijk op onze eigen werkelijkheid. Metdeze roman is het Thomése wederom gelukt alles er andersuit te laten zien dan je dacht dat hetwas.


ARIE STORM


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60