Duurzaam en industriële symbiose: Laurens Meijering


Industriële symbiose is een woord dat de laatste tijd steeds vaker de kop opsteekt. Bij industriële symbiose wordt er door twee of meer bedrijven intensief samengewerkt op het ge- bied van uitwisseling van reststromen van zowel energie als grondstoffen. Dit gebeurt veelal op regionale schaal, waarbij er eigenlijk verrassend weinig geregeld is vanuit de nationale overheid.


Een van de regio’s waar industriële symbiose bovenaan de agenda staat is Zeeland. Het industriecluster dat zich in Zee- land, het westen van Brabant en net over de grens in België bevindt, heeft een onafhankelijke partij in het leven geroepen waar centraal wordt gekeken naar de mogelijkheden van in- dustriële symbiose. Smart Delta Resources (SDR) wordt be- taald uit een pot die door participerende bedrijven en provin- ciale overheden wordt gevuld.


Routes Vorig jaar liet SDR een ‘roadmap’ ontwikkelen door onder- zoeksbureau CE Delft. Laurens Meijering van SDR vertelt er meer over. “In de roadmap hebben we CE Delft laten kijken naar hoe we met ons industriële cluster in 2030 kunnen vol- doen aan de klimaatdoelstellingen. Dat betekent dus 49% CO2


dus.”


In de roadmap worden de routes verkend waarlangs de re- ductie kan worden gerealiseerd. Daar rolden acht concrete thema’s uit. “Dat zijn thema’s die voor de industrie bekend zullen klinken, maar wij hebben ze in deze studie uiteraard in het perspectief van onze eigen regio kunnen bekijken”, legt Meijering uit.


Elektrificeren


Een van de belangrijkste thema’s is waterstof. “En dan voor- al blauwe en groene waterstof”, vult Meijering aan. CCS en CCU horen ook bij de belangrijke thema’s, evenals de recy- cling van plastics. Ook geothermie is onderzocht, vooral van- wege de bedrijven in het westen van Noord-Brabant. “Daar lijkt de bodem mogelijk geschikt te zijn voor de winning van ultradiepe warmte.”


De inzet van warmtepompen, vooral op individueel bedrijfsni- veau behoort ook tot de thema’s, naast elektrificatie van pro- ductieprocessen. “Een extreem voorbeeld van elektrificatie is dat je de krakers van Dow gaat elektrificeren”, verduidelijkt Meijering. Een ander, ook al eerder in dit magazine genoemd concept is het Steel2Chemicals project, waarbij de staalin- dustrie - in dit geval in Vlaanderen, namelijk ArcelorMittal - samenwerkt met de chemie. “In Nederland wordt dit project ook tussen Tata Steel en Dow onderzocht, maar tussen Ar- celorMittal en Dow loopt dus een vergelijkbaar project”. Een laatste thema, wat eigenlijk onderdeel vormt van het eerste thema, betreft elektrolyse. “Hierbij kijken we naar groene waterstof en de infrastructuur die daarvoor nodig is.”


Veel grotere reductie Opvallend is dat in de roadmap de uitwisseling van rest- warmte niet eens een onderdeel is van de thema’s. Meijering: “Restwarmte is eigenlijk een separaat thema, waar we zelf al aardig wat ervaring mee hebben opgedaan. Als je ech- ter puur kijkt naar CO2


-reductie is het effect van uitwisseling


van restwarmte kleiner dan de andere genoemde thema’s. Het heeft uiteraard zeker onze aandacht, maar als je het Steel2Chemicals project op de rit krijgt, realiseer je daarmee een veel grotere reductie.”


De door CE Delft voorgestelde thema’s leiden afzonderlijk van elkaar niet tot een voldoende grote CO2


-reductie, maar


de combinatie van de transitieroutes kan wel tot die reductie leiden. De vraag is dus eigenlijk: welke thema’s zullen op ter- mijn worden uitgevoerd? Meijering: “Rondom de thema’s zijn werkgroepen geformeerd met bedrijven die interesse hebben in dat thema. In die werkgroepen worden verkenningen uitge- voerd, projecten opgezet, gesprekken gevoerd, enzovoorts. Dat kan heel verkennend zijn, maar ook zeer concreet. Het project tussen Dow en Yara, maar ook Steel2Chemicals, zijn goede voorbeelden van hoe concreet zo’n thema kan wor- den.”


-reductie in 2030 en 95% in 2050. Een enorme opgave


Bedrijven aan het stuur We hebben al eerder over projecten van SDR geschreven en het cluster van SDR is zeker niet het enige in Nederland waar er gewerkt wordt aan industriële symbiose. Wat SDR nu onderscheidt (en uniek maakt) van andere regio’s is dat er in het SDR-cluster duidelijk sprake is van een door de proces- industrie georganiseerde partij die onafhankelijk is, die de totale envelop kan en wil overzien en bovendien zonder commercieel perspectief op de lange termijn projecten kan organiseren en realiseren. “De bedrijven zitten dus aan het stuur en dat is vrij uniek”, licht Meijering toe. “Maar vergis je niet, in andere regio’s gebeurt ook heel erg veel. Kijk maar naar Groningen, naar Chemelot, naar het Rotterdams haven- gebied en Deltalinqs en andere initiatieven. Vaak zie je wel dat bij andere initiatieven de overheid een grotere rol heeft dan bij SDR.”


Samen Los van de regio, samenwerking is de sleutel tot succes als het om duurzaamheid gaat. Meijering: “In je eentje bereik je niet de klimaatdoelstellingen. Je zult echt samen moeten werken - bedrijven, het Rijk, regionale overheden, netwerk- bedrijven - om effectief en efficiënt te kunnen produceren en je uitstoot te kunnen minimaliseren.”


WATERFORUM JULI 2019


45


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48