THEMA: ICT-AUTOMATISERING Algemene Rekenkamer slaat alarm


Rijkswaterstaat moet vitale waterkeringen beter beveiligen te- gen cyberaanvallen. Dat is de belangrijkste conclusie uit een rapport van de Algemene Rekenkamer. Minister Van Nieuwen- huizen van Infrastructuur en Waterstaat neemt de aanbevelin- gen van de Algemene Rekenkamer over en zal een aanzienlijk bedrag moeten reserveren om de maatregelen uit te voeren.


Vitale waterwerken functioneren op automatiseringssystemen die veelal stammen uit de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw. Deze zijn in de loop der jaren gekoppeld aan computernetwerken om bijvoorbeeld bediening op afstand mogelijk te maken. Daardoor is de kwetsbaarheid voor cyber- criminaliteit toegenomen. Volgens Rijkswaterstaat is het kost- baar en technisch uitdagend om klassieke automatiserings- systemen te moderniseren en wordt er daarom vooral ingezet op detectie van aanvallen en een adequate reactie daarop.


Gebreken


Uit het onderzoek blijkt ook dat nog niet alle vitale waterwer- ken rechtstreeks zijn aangesloten op het Security Operations Center (SOC) van Rijkswaterstaat. Hierdoor bestaat het risico dat Rijkswaterstaat een cyberaanval niet of te laat detecteert.


De Algemene Rekenkamer vindt verder dat het voor een snelle en adequate reactie op een crisissituatie van essentieel be- lang is dat informatie up-to-date is. Maar uit het onderzoek blijkt dat belangrijke documentatie niet altijd actueel is en dat er geen proces is ingericht om deze actueel te houden. Ook ligt er geen specifi ek scenario klaar voor een crisis als gevolg van een cyberaanval en worden zogenoemde penetratie- of ‘pentesten’ nauwelijks uitgevoerd. Bij zulke testen proberen ingehuurde hackers beveiligingssystemen te omzeilen of te doorbreken.


Volgens de Algemene Rekenkamer is er sinds 2017 nog wei- nig verbeterd. Slechts 60 procent van de extra beveiligings- maatregelen die, volgens experts, nodig waren, zijn in 2019 ook daadwerkelijk uitgevoerd.


Procesautomatisering Algemeen directeur Marcel Jutte van Hudson Cybertec is ook niet verbaasd over het vernietigende rapport van de Algemene Rekenkamer. “Wij hebben jaren geleden al aangegeven dat er nodig iets moet gebeuren om de cyberweerbaarheid in de watersector te verhogen.” Volgens Jutte is een belangrijk euvel dat cybersecurity nu nog vooral gericht is op informatie- technologiesystemen (IT) en niet op Operationele Technologie (OT), de zogenaamde procesautomatiseringssystemen.


Jutte is ook blij met de aandacht van de Algemene Reken- kamer voor het menselijke aspect. “Op het gebied van de cybersecurity is de mens vaak de zwakste schakel. Het screenen van medewerkers is een goed begin, maar er is zeker nog meer nodig. Zodra mensen in dienst zijn, mag het monitoren van de handelingen en activiteiten op het netwerk met een uitgebreid detectiesysteem niet ontbreken. Iemand kan door de jaren heen veranderen. Er kunnen frustraties ontstaan of de aandacht voor veiligheid kan simpelweg ver- slappen.”


Gehackte rioolinstallatie


Een goed voorbeeld van hacks door een gefrustreerde mede - werker, vond onlangs plaats in de gemeente Lopik. Na zijn ont- slag brak een ex-medewerker met admin- en test-accounts in op een ‘stand alone’ computer die een rioolinstallatie aan-


28 WATERFORUM NR 3


stuurde. Hij wiste daarbij ruim 8000 bestanden, waardoor de installatie drie dagen lang niet goed werkte. In januari 2018 zette hij de afsluiters van het riool dicht en de pompen aan. Dat had grote schade kunnen veroorzaken en de rechtbank veroordeelde hem daarom tot 240 uur werkstraf.


Social engineering


Overigens is er niet altijd opzet in het spel. Een medewerker kan ook onbedoeld schade veroorzaken. Bijvoorbeeld door- dat hij of zij via een van huis meegenomen usb-stick per on- geluk malware op het netwerk installeert. Een ander risico ontstaat door ‘social engineering’. Een hacker belt met een argeloze medewerker en weet zo cruciale informatie te ont- futselen. In de gesprekken tussen de Algemene Rekenkamer


Met een niet gecheckte usb-stick kan een werknemer per ongeluk malware op het netwerk installeren.


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48