WATERTECHNOLOGIE
Warm zwemmen door het riool Deze zomer wordt in De Bilt een nieuw zesbaanszwem- bad (25x15 meter) opgeleverd zonder gasaansluiting. Het badwater wordt verwarmd met zonnepanelen en het nabij gelegen riool. Rioolwater is relatief warm (gemiddeld zo’n 10-15°C) door heet douche-, bad- en (af)waswater of het afgieten van de piepers. Bij goed geïsoleerde wo- ningen is het afvoerputje zelfs vaak het grootste ‘warmte- lek’, minstens een derde van de energie stroomt zo weg. Deze warmte terugwinnen kan met een ‘riothermiebuis’. Oneerbiedig gezegd is dat een rioolbuis omwikkeld met tuinslang, waar kouder water doorstroomt om de warmte te winnen. Met 125 meter riothermiebuis kunnen zo’n hon- derd woningen worden verwarmd.
Nederland telt inmiddels zes zwembaden, een school, een kantoor en een woonwijk die hun warmte uit het riool krij- gen. Zwembad de Veldkamp in Wezep benut sinds mei 2018 de restwarmte uit het afvalwater van aardappelfa- briek CélaVîta. Dat zorgt voor een jaarlijkse besparing van 230.000 m3 gas, oftewel 410 ton CO2 (vergelijkbaar met 164 huishoudens). Het Vellesan College in Velzen wordt verwarmd én gekoeld met riothermie. Met dit idee won ingenieurs- en adviesbureau Tauw in 2018 de Vernufteling.
In 2016 ging het Vellesan College in IJmuiden als eerste school in Nederland over op riothermie voor het verwarmen én koelen van het schoolgebouw. Op de foto is de rioolbuis te zien, met daaromheen de warmtewisselaars (foto: Amfi us/Tauw).
Verkoeling uit het IJ
De Houthaven aan het IJ in Amsterdam verandert mo- menteel in een klimaatneutrale woonwijk met circa 2700 woningen, scholen en bedrijfsruimtes. Warmte voor de verwarming en heet tapwater wordt via een warmtenet aangevoerd vanuit de gemeentelijke afvalverbrandings- installatie. Maar door goede isolatie stijgt de vraag naar koeling. In kantoren en scholen is die zelfs groter is dan de warmtevraag. Voor de koeling wordt het water uit het aanpalende IJ gebruikt. In de winter wordt koud water in de bodem opgeslagen, dat in de zomer verkoeling biedt.
automatisch-reinigend fi lter beter, of een wekelijkse ‘poets- beurt’? Of sterilisatie van het inkomend water? Elektrolyse van brak water lijkt veelbelovend, dan zet je chloride-ionen om in desinfecterend chloor. En verdienen robuustere mate- rialen zichzelf terug? Dat zal ook afhangen van hoeveel on- derhoud je wilt of kunt tolereren. Dat is weer anders voor een ziekenhuis, woonwijk of datacentrum. Via sensortechnologie en data-analyse zullen we overigens steeds meer pro-actief gaan beheren, denk ik. Vertellen sensoren dat je effi ciëntie daalt, dan kun je tijdig ingrijpen.”
Overvolle bodem
Boorwerkzaamheden door IF Technology voor het aanleggen van een bodemenergiesysteem.
Onder de stoep, zeker in de stad, is het een wirwar van lei- dingen voor drinkwater, afvalwater, energie en communicatie. De bodem van de Amsterdamse Zuidas is zelfs ‘lekgeprikt’ voor koude- en warmteopslag, stelt Biemond. Past aquather- mie er nog wel bij? Biemond: “Het is inderdaad oppassen dat projecten elkaar niet in de weg zitten. Jouw koudeopslag moet niet pal naast de warmteopslag van de buurman zitten. Dat is een kwestie van coördinatie en het toewijzen van zo- nes. Maar de drukte biedt ook juist kansen. Een datacentrum of tropisch zwembad in de buurt kan fl ink wat bijdragen aan warmte of koelte. Ideaal is een centrale koude en warme wa- terleiding voor aquathermie in een gebied waarop iedereen ‘aanklikt’ om warmte of juist koude af te nemen met zijn of haar warmtepomp. Wanneer regeltechniek die behoeftes af- stemt, heb je een zogeheten smart grid. En voor zo’n slim netwerk geldt technisch gezien: hoe groter, hoe stabieler.”
22 WATERFORUM NR 3
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48
