Oproep


61 In memoriam


In april zij n daags na elkaar drie markante veteranen overleden. WO II-veteranen Berend van Bon en Iwan Dompig en de Indiëveteraan Willem Hendrix.


Iwan Dompig Berend van Bon


Vrij dag 16 april 2021 overleed Berend van Bon op 103-jarige leeftij d. Toen WO II uitbrak, voer hij op een Shell-olietanker. Na invoering van het vaarplichtbesluit in juni 1940 werden alle 850 Nederlandse koopvaardij schepen aan de geallieerde oorlogsvloot toegevoegd. Van Bon was in 1941 derde stuurman op de olietanker MS Aldegonda toen op 28 december Japanse gevechtsvliegtuigen de tanker in de Straat van Malakka bombardeerden. Van Bon schrok wakker en haastte zich naar het dek, waar hij een metershoge vlam uit een van de tanks zag schieten. De bemanning doofde de vlammen en bracht het schip naar Soerabaja voor reparatie. Daar werd het schip opnieuw aangevallen. Toen de situatie onhoud- baar leek, werd de beslissing genomen om alle schepen die niet op eigen kracht de haven konden verlaten te laten zinken. Van Bon keerde pas in december 1946 terug in Nederland. Hij was in totaal negen jaar van huis geweest. De rest van zij n werkende leven bleef Van Bon varen. Zelfs na zij n pensionering heeft hij nog een tij dje doorgevaren.


Donderdag 15 april overleed Iwan Leendert Dompig op 96-jarige leeftij d. Hij werd geboren in Paramaribo en meldde zich in 1943 als vrij williger om voor Nederland te vechten. Uiteindelij k maakte Dompig in 1944 deel uit van een groep van ongeveer 450 Surinaamse vrij willigers die naar Australië werden overgebracht om samen met de al aanwezige Nederlanders tegen de Japanners te vechten. Na een guerrillatraining werd Dompig overgeplaatst naar het 18 Squadron Netherlands East Indies (NEI) van de Royal Australian Air Force in Canberra. Na enige tij d werd het 18 Squadron ingezet voor operationele taken, zoals bombardementen en de luchtsteun van grondtroepen. Tij dens het aanleggen van het eerste vliegveld op Biak, in mei 1945, maakte Dompig voor het eerst luchtaanvallen mee van de Japanners. Hij overleefde de strij d op Biak en maakte ook de strij d tegen de Japanners mee op Balikpapan in juli 1945. Vervolgens kreeg hij na de Japanse capitulatie de taak om vliegvelden op Java op te knappen. De Surinaamse vrij willigers bleven in Nederlands-Indië totdat in maart 1946 de eerste troepen vanuit Nederland arriveerden. Dompig was ook een van de 115 Surinaamse vrij willigers die dienden in het Nederlandse Detachement Verenigde Naties (NDVN) in Korea. Op 10 oktober sneuvelden twee van zij n Surinaamse maten.


Willem Hendrix


Op zaterdag 17 april 2021 overleed Willem Jozef Hendrix op 95-jarige leeftij d. Hendrix werd in Amsterdam geboren en in 1947 werd hij als dienstplichtige met 4-6 RI (onderdeel van W-brigade) naar voormalig Nederlands-Indië uitge- zonden. Hij was daar tot het voorjaar van 1950. Hendrix diende als verbindingsman in Semarang en op tal van buitenposten op Midden-Java. Hij startte in de loop van 1948 een sociologisch onderzoek naar het gebruik van geweld door Nederlandse troepen en het KNIL. Hij deed dat samen met de later bekend geworden socioloog (en tevens Indiëveteraan) Jacques van Doorn. Hendrix werd tot het onderzoek aangespoord door verhalen over excessen en enkele eigen ervaringen. Hij sprak om informatie in te winnen met veel militairen en maakte aantekeningen van die gesprekken. Het accent van het onderzoek lag onder meer op de (verhoor)methodes van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Hendrix en Van Doorn publiceerden in 1970, op basis van het in 1948-1949 door vooral Hendrix verzamelde materiaal, hun spraakma- kende en in wetenschappelij ke kring hoog aangeschreven boek ‘Ontsporing van geweld’. Hierin verklaarden zij het ontsporen van militair geweld mede vanuit de structuur en werking van de militaire organisatie.


checkpoint


Fotografie: William Moore, Paul Tolenaar


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92  |  Page 93  |  Page 94  |  Page 95  |  Page 96  |  Page 97  |  Page 98  |  Page 99  |  Page 100  |  Page 101  |  Page 102  |  Page 103  |  Page 104  |  Page 105  |  Page 106  |  Page 107  |  Page 108