Herdenken?


35


samenleving voorgoed aan het wanke- len gebracht. Ik heb het over de oorlog in Oekraïne, de oorlog in Gaza en over de frontale aanval van een bondgenoot op Europa. Ik begin met de twee oor- logen omdat ze samen duidelijk maken dat de helden van vroeger, de overwin- naars van de Tweede Wereldoorlog, het spoor van het goede en juiste kwijtge- raakt lijken te zijn.


Dubbele moraal Deze vroegere bondgenoten, die ooit samen tegen het kwaad van nazi-Duits- land vochten, hebben zich nu openlijk geschaard aan de verkeerde kant van het morele spectrum. Nu worden ze door de rest van de wereld beschuldigd van hypocrisie en een dubbele moraal. Immers, in de ene oorlog wordt ex- treem geweld tegen weerloze burgers veroordeeld, maar in de andere oorlog wordt hetzelfde geweld toegestaan en zelfs gesteund. Steeds meer mensen en politieke groepen uit de oude alliantie, en ook uit Duitsland, negeren open- lijk alle kritiek hierop. Ze volgen de Verenigde Staten en zeggen simpelweg dat er in de wereld alleen vijanden en vrienden zijn, en dat neutrale burgers niet bestaan. Ze hoeven niet eens meer te doen alsof. Het leed van ‘niet be- vriende burgers’ doet er voor hen niet toe. De vraag is hoe westerse samen- levingen, zoals de onze, die door hun recente politieke keuzes deze kritiek hebben gekregen, nog geloofwaardig kunnen zijn in het herdenken van oor- logsslachtoff ers door autoritair geweld, haat en uitsluiting.


Die vraag is een zorg bij de herdenking van 4 mei. Daarnaast is er de derde grote verandering, de ‘elektroschok’ zoals de Franse president Macron het noemde. Alle vredesgaranties in Europa zijn verdwenen en we leven niet langer in vrede. De VS heeft de veiligheids- situatie in Europa, die sinds de Tweede Wereldoorlog bestaat, opgeblazen. Dit heeft ze gedaan door te dreigen ons niet langer te beschermen tegen het imperialistische Rusland en China. Dat betekent dat de VS niet meer betrokken is bij onze veiligheid.


Europa is de afgelopen tachtig jaar in een sluimerslaap weggezakt waarbij het droomde over een vanzelfsprekende vrede. Gratis en voor niets. Dat was inderdaad een droom, betaald en gefaciliteerd door de VS – in ruil voor Europa’s zwakte en afhankelijkheid. Nu de VS niet meer waakt aan zijn bed, is Europa uiterst kwetsbaar. In de eerste plaats omdat het vijanden blijkt te hebben, die ook nog eens tot de tanden toe bewapend zijn. Die deinzen er niet voor terug zijn zwakke plekken uit te buiten. In de tweede plaats omdat het in militair opzicht niet veel verder is dan net na de Tweede Wereldoorlog. De militaire slagkracht is nog steeds ver- deeld over partners die noch dezelfde taal spreken noch dezelfde doctrines hanteren en al helemaal niet hetzelfde materieel hebben.


We moeten ons mentaal voorbereiden op oorlog, zei NAVO-baas Mark Rutte eind vorig jaar. Hij doelde expliciet op de Europese kant van de alliantie, want


de VS was daar al. Dat was een schok, maar het goede nieuws was toen nog dat we beschermd werden. Nu valt die bescherming weg of is op zijn minst onbetrouwbaar geworden. We moeten ons nu ook vooral fysiek op oorlog voorbereiden.


Wat vieren we? Dat leidt tot de volgende vraag. Leeft iemand nog in vrijheid die existentieel bedreigd wordt door vijanden en die zich mentaal en fysiek voorbereidt op


Overwinnaars zijn het spoor van goed en kwaad kwijt


oorlog? Wat vieren we dan op 5 mei? Het herdenken van slachtoff ers en het vieren van vrijheid met de mantra’s ‘dit nooit weer’ en ‘vrijheid is niet van- zelfsprekend’ lijkt achterhaald. Noch het ene, noch het andere standpunt innemen, geeft blijk van besef van onze omstandigheden. Om andere redenen was dat al zo voor de jongere genera- ties. Bovendien is het tegenovergestelde waar. Het is weer gebeurd; we leven niet meer in vrijheid.


Gösta Huij s Humanistisch raadsman en coördi- nator geestelij ke verzorging van het Nederlands Veteraneninstituut.


Checkpoint 03-25


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76