12


In 2018 ging huisschilder Hubert Nijgh (45) onderzoek doen naar de geschiedenis rondom het oorlogsherin- neringskruis van zijn grootvader, een Katwijkse visser. ‘In de winter lag de haringvangst stil. Mijn opa heeft toen getekend bij de Rotterdamse Lloyd, een grote rederij, als bemanningslid op een koopvaardijschip. Hij vertrok in febru- ari 1940 naar zijn werk en is pas vijf en een half jaar later weer teruggekomen.’ Huberts opa was net in toenmalig Nederlands-Indië gearriveerd toen de Duitsers Nederland binnenvielen. De Nederlandse regering voerde toen de vaarplicht in voor alle koopvaardij- bemanningsleden tussen 16 en 60 jaar oud (zie kader). ‘In Nederlands-Indië is hij verplaatst naar een passagiersschip dat verbouwd werd tot troepentrans- portschip’, vertelt Hubert. ‘Er werden kanonnen op het dek gemonteerd en de hutten werden verwijderd. Daarvoor in de plaats kwamen haken aan het pla- fond om hangmatten aan op te hangen.’


Kranslegging Hubert raakte gefascineerd door het verhaal over de Nederlandse koopvaar- dij en al snel ontstond een idee: wat zou het mooi zijn als de koopvaardij tijdens de herdenking van tachtig jaar bevrijding een prominente en zichtbare rol kreeg. ‘Ik wilde een Liberty-schip naar Nederland halen, als eerbetoon aan de grote verdiensten van het koopvaardijpersoneel in oorlogstijd. De koopvaardij wordt altijd maar


vergeten, je hebt iets groots nodig om de aandacht te trekken.’ Hij richtte de Stichting Libertyship.nl op en begon plannen te maken. En daar komt Willem Schonenberg (62) het verhaal binnen. ‘Hubert is ook voorzitter van de Stichting Koopvaardijpersoneel 1940–1945 en hij mocht aanwezig zijn bij de kranslegging op de Dam op 4 mei. Vorig jaar vroeg hij me om mee te gaan’, vertelt Willem. ‘Ik voelde me betrokken bij de rol van de koopvaardij. De broer van mijn oma heeft op de Javazee zijn graf gevonden, kort na de verloren gelijknamige slag. Zijn schip was al in veiligheid, maar werd terug- gestuurd om mensen van de marine en de Bataafse Petroleum Maatschappij te evacueren. Het schip werd bij de twee- de vluchtpoging aangevallen en vernie- tigd. Hubert en ik hebben die dag ook een biertje gedronken en toen vertelde hij over zijn plan met het Liberty-schip. Ik zei: nou Hubert, we hebben nog een jaar, we moeten maar eens beginnen.’


Normandië Op 4 mei was de kranslegging, 5 mei leverde Willem een plan op. ‘Hoe gaan we contacten uitdiepen, fondsen wer- ven, netwerk aanboren en commitment krijgen van de andere kant van de oceaan, waar de twee laatste Liberty- schepen lagen als museumschip.’ Hubert had contacten in Normandië en begin juni 2024 springen Willem en Hubert in de auto om die contacten te verstevigen. ‘We waren daar ook


Liberty-schepen waren vracht- schepen die gedurende de Tweede Wereldoorlog werden gebouwd in de Verenigde Staten volgens een eenvoudig standaardont- werp. Ze konden daardoor snel en goedkoop in grote series gebouwd worden, ter vervanging van de schepen die verloren gingen door Duitse duikboten. Tussen 1941 en 1945 werden er maar liefst 2710 Liberty-schepen gebouwd op 18 Amerikaanse scheepswerven. Ter vergelij king: de huidige wereld- wij de scheepswerfcapaciteit bedraagt ongeveer 1300 schepen per jaar. De Liberty-schepen waren essentieel voor het transport van troepen, wapens en voorraden naar de geallieerde frontlinies. Ondanks hun eenvoudige ontwerp, overleefden veel Liberty-schepen de oorlog en bleven ze nog jaren in gebruik. Aristoteles Onassis schafte er een aantal aan voor een habbekrats en verdiende er een fortuin mee.


Nederlands Veteraneninstituut


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76