behoren te werken !


Als een stalen schip met een vaste 230 volt installatie regelmatig langdurig aan de walspanning ligt is het bijna ondenkbaar dat er geen scheidingstrafo is geïnstalleerd.


Zonder scheidingstrafo


Deze anode is duidelijk aan vervanging toe. Baars Anode in Sliedrecht is leverancier van een groot anodes via internet (www.baarsabode.nl) en heeft een sterke positie in kleine specifiek gevormde anodes voor jachten, schroefassen en buitenboordmotoren. Foto Baars Anode


goede KB van nature een beschermend laagje kalk, calciumcarbonaat op het stalen oppervlak.


Onderdeel van de noodzakelijke preventie tegen galvanische corrosie van een schip is dan ook het tijdig vervangen van de zogenoemde ‘opofferingsanodes’. Gebeurt dit niet dan wordt de kathodische bescher- ming te gering of verdwijnt helemaal. Anodes beschermen een schip tegen de gevolgen van elektrochemische corrosie als deze nog tenminste 50% van de oorspron- kelijke omvang hebben. Als de verflagen of coatings goed zijn en er zijn geen stroom- lekken, worden de anodes maar heel lang- zaam verbruikt en gaan ze dus jaren mee. Aangeraden wordt altijd anodes te ge- bruiken, want die moeten bijvoorbeeld als door aan de grond lopen de verf van het onderwater schip beschadigd is, de staal- potentiaal zodanig houden dat er geen elektrolytische corrosie optreedt. Vreten ze wel snel aan, dan is er echt iets mis aan boord of in de omgeving. Damwanden met een slechte KB kunnen ook de oorzaak zijn. Een deskundig geïnstalleerde elektrische boordinstallatie voorkomt in belangrijke mate galvanische corrosie. Voor plezier- vaartuigen is een aardlekbeveiliging voor- geschreven door de richtlijn pleziervaartui- gen (ISO 13297).


Scheidingstransformator


De scheidingstrafo is alleen effectief tegen galvanische corrosie als de walstroom is aangesloten, maar is niet meer effectief als de kathodische bescherming van een damwand niet meer goed functioneert. Een scheidingstrafo kan niet de taak van anodes overnemen.


Een scheidingstrafo wordt vooral gemon- teerd voor de elektrische veiligheid. Door het installeren van een aardlekschakelaar in de uitgang van de scheidingstrafo ontstaat een veilige stroombron voor de bemanning aan boord.


Inmiddels wordt in ongeveer 50 procent van de schepen boven de tien meter een scheidingstrafo ingebouwd, het is niet verplicht. De ISO/CE certificering is niet duidelijk wat betreft de voordelen. Een scheidingstransformator is duur bij een beetje vermogen en zwaar. Een scheidings-


trafo wordt dan ook niet altijd gemonteerd, wel in motorboten die veel aan de wal- stroom hangen. Sommige bouwers laten scheidingstransformatoren vanwege de kosten en het gewicht achterwege. Heel belangrijk aan boord, zeker van een metalen schip is, dat het elektrisch systeem aan boord dubbel geïsoleerd is. Bij een 12 of 24 volt DC-systeem nooit de min aan de romp hangen, zoals in auto’s. Berucht is de toepassing van autoradio’s, waarbij via de aarding van de antennemantel de min aan de romp wordt gehangen. Het zelfde geldt voor het gebruik van HF zenders, waarbij de antenne ook aan de romp geaard moet worden. Hier ontstaat dus een risico. Een scheidingstrafo waarborgt het aan- spreekniveau van de aardlekschakelaars. Zeker in oudere havens zijn de kabels vanaf het geaarde verdeelpunt tot de schepen vaak zo lang en dun dat de aardversprei- dingsweerstand minimaal is. Aardlek heeft een goede aardverbinding nodig om naar


Als je walstroom op je schip aansluit zon- der scheidingstrafo, dan moet je zorgen dat alles dubbel is geïsoleerd en: • 12 Volt / 24 Volt altijd gescheiden van de 230 Volt


• altijd de koperen draad in een kunststof omhulsel


• de kunststof omhulsels vervolgens in een kunststof pijp


• de eindbevestiging altijd op hout, nooit op het metaal van het schip.


Kortom, zorg dat nergens ‘elektriciteit’ di- rect op het staal komt door dubbele isolatie en montage in hout of kunststof. Denk hierbij aan de stopcontacten. Is dat het geval en is er nergens een link naar de aarde (romp), dan is er ook geen risico van lekken en dus een soort ‘zwerf- stromen’. En dan beschermen de anodes de romp dus net zoals zonder walstroom. Bij heel grote stroomverbruikers zou je magnetische velden kunnen krijgen die lokaal wat invloed kunnen hebben, maar dan moet het wel gaan om spoelen. Een elektrische boiler van een kW zou niet uit moeten maken. In de praktijk zijn er niet zo vaak echte spoelen aan boord, dus valt het met de zwerfstromen ook wel mee.


Aluminium


Overigens geldt alles, maar dan in veel sterkere mate, voor aluminium schepen. Aluminium is heel veel onedeler dan staal. Het is niet voor niets dat aluminium schepen vaak een lekstroomalarm op hun romp hebben staan, want lekstromen zijn ‘dodelijk’ voor een aluminium schip. Let op, lekstromen is iets anders dan zwerf- stromen.


Elektriciteit en verschillende metalen aan boord, zijn zaken die tot problemen kun- nen leiden. Daarom is het is altijd verstan- dig hierover deskundig advies in te winnen.


Bij het gebruik van walstroom voorkomt een scheidingstransformator elektrolyse. Dit is de Mass GI van Mastervolt, klein en licht (6 kilo), met hoogfrequent elektronische schakeltechniek, geschikt voor zowel 120V als 230V AC systemen. Soft Start voor piekbelasting tijdens inpluggen in wal. Bediening op afstand is mogelijk. Schakelt automatisch de generator in als de walstroom tekort schiet.


Bronnen en citaten van onder meer Tinus van der Meij & Pieter Eggermont, Mastervolt, Johannes Boonstra, Victron, Wouter Kruijt TNO Innovatie Maritiem & Offshore, MGDuff International Ltd. www.mgduff.co.uk/NL importeurs Belship, Exalto VANDERVELDE PROTECTION www.vandervelde.nl www.jachthaven-hetgevaer-vzw.be/Corrosiebestrijding.htm


Literatuur: Nigel Warren, “The Prevention Of Metal Corrosion In Hulls, Engines, Rigging And Fittings”. KCBI, KennistransferCentrum Bouw & Industrie, “Introduc- tie op Corrosie”.


7


Jachtbouw Nederland 1


februari 2011


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44