ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE Kunstmatige intelligentie voor beginners
AI in de watersector: kans of bedreiging?
Door Marga van Zundert
Wat gaat Kunstmatige Intelligentie, fancy afgekort als AI, ons brengen? KWR- directeur Dragan Savić, al sinds 2001 hoogleraar hydroinformatics, schreef een white paper over het nut van AI voor de watersector. WaterForum publiceert een Neder- landstalige samenvatting. En we beantwoorden met hulp van Savić en KWR’s chief information offi cer Peter van Thienen enkele Frequently Asked Questions voor de vele beginners in de wereld van kunstmatige intelligentie.
AI, denkende computers, dat is toch eng? AI, kunstmatige intelligentie, boezemt angst in omdat dingen ‘niet horen te denken’. Maar al winnen computers inmiddels elk schaakspel of potje go, hun slimheid is gebaseerd op ‘domme’ rekenkracht. Ze komen tot de beste oplossing door supersnel miljoenen, miljarden of triljarden opties door te re- kenen. Hun intelligentie is dus van een andere orde en aard dan die van de mens, en beperkt tot een bepaalde taak. Die ‘denkkracht’ kunnen we slim inzetten om problemen op te lossen. Of Al ooit leidt tot wat wij intelligentie zouden noemen, blijft voorlopig voer voor heftige discussies en inspiratie voor sciencefi ctionfi lms.
Wat heb ik aan AI? De grote kracht van AI ligt nu in patroonherkenning. Computers zijn beter en sneller in het opsporen van bijvoor- beeld hartritmestoornissen of huidkanker dan de beste car- dioloog of dermatoloog. Ook in watergebruik schuilen (sub- tiele) patronen. AI kan die snel opsporen en herkennen en zo bijvoorbeeld onderscheid maken tussen een breuk of een grote blusklus. AI is daarom een uitstekend hulpmiddel om waterverlies door lekkages te minimaliseren. Maar ook bij het ontwerp van een nieuw waterleidingensysteem, of uitbreiding daarvan, wordt AI een belangrijk hulpmiddel. Een beetje sys- teem biedt al snel te veel combinaties om te modelleren voor een expert, maar niet voor AI. Dat resulteert in voorstellen voor een optimaal ontwerp of dimensie van het systeem. Hetzelfde geldt voor de keuze van het effi ciëntste onder- houdsplan of de beste locatie voor sensoren in een netwerk.
28 WATERFORUM NR 6
AI, hoe werkt dat? AI werkt anders dan de klassieke fysische modellen, maar het is geen hocuspocus. Een fysisch model werkt met para- meters als debieten, krachten en afstanden. Het geeft een wiskundige beschrijving van de werkelijkheid. Zo kun je be- rekenen of een buis een tweemaal zo groot debiet aankan. AI gaat niet uit van het systeem waaraan je rekent, maar van de data die je eraan meet. Op basis van historische in- en uit- gaande cijfers leert AI hoe invoer en uitvoer van een systeem zich tot elkaar verhouden. AI gaat er als het ware ‘blanco’ in en voorspelt daarna voor een willekeurige invoer wat de uitvoer is. Dat kan soms verrassende, onverwachte relaties opleveren waar je je voordeel mee kunt doen. Die oplossin- gen moet je altijd wel aan een reality check onderwerpen. Een computer mist menselijk ‘boerenverstand’ en daardoor kan er een rare kronkel insluipen.
Is AI duur?
Als het goed is, levert AI geld op, maar hard bewijs daar- voor in de drinkwaterbranche is nog niet geleverd. Het gaat nog om pilotprojecten. En het is lastig om een besparing direct toe te schrijven aan AI. Bij lekreductie is het meestal onderdeel van een pakket aan maatregelen, en ook dan moet je nog steeds het lek in het veld opsporen en repare- ren. Maar er zijn wereldwijd voorbeelden van watersystemen die de helft goedkoper bleken te kunnen met AI in het ont- werpproces. En uit pilots is duidelijk dat AI lekverliezen met procentpunten kan terugdringen. Dat laatste is in Nederland niet aan de orde, het lekverlies is hier al uitzonderlijk laag.
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56
