Gasunie AkzoNobel werkt hiervoor samen met Gas- unie. Galjee vertelt hoe de twee elkaar heb- ben gevonden. “We kennen elkaar al heel lang uit andere samenwerkingsverbanden. We zijn beiden sterk vertegenwoordigd in de regio Noord Nederland. We zijn op veel vlakken de natuurlijke partner van elkaar en we spreken elkaar vaak. Er is een specifieke rolverdeling. De bedoeling is dat het project een gezamenlijk initiatief zal zijn waarbij Gas- unie nadrukkelijk kijkt naar de rol van be- staande gasinfrastructuur en de grootscha- lige opslag van waterstof. En ons deel zit in de moleculen-kant, de chemische omzetting en de operatie op het proces.” Gasunie zal met name zorgen voor het lei- dingwerk en de opslag. Van Pijkeren “Gasunie is met name een infrastructuurbedrijf. En dat betekent dat je je vooral bezighoudt met de infrastructuur die nodig is om in dit geval waterstof te transporteren of op te slaan. Ook is het mogelijk om voor een deel betrokken te zijn bij de productie-installatie zelf. Maar dat is een van de dingen waar we nog met AkzoNobel over in gesprek zijn.”


Opslag Als de energieprijs te hoog is, dan kan wor- den besloten om tijdelijk te stoppen met de productie en zodra de stroom goedkoop is of zelf gratis wordt de productie weer in gang gezet. Van Pijkeren: “Wat je ziet is dat bij de normale elektriciteitsprijzen, de groene wa- terstof duurder is dan de grijze waterstof die op traditionele wijze wordt geproduceerd. Voor een goede businesscase betekent dit dat je eigenlijk zo goedkoop mogelijke elek- triciteit moet hebben. Er zijn momenten dat de elektriciteitsprijs fluctueert: als het hard waait, of de zon uitbundig schijnt. Dan zie je dat de prijs naar beneden gaat. Daar zou je voor een deel van kunnen profiteren.” Opslag van groene waterstof is daarom heel belangrijk, want als er geen input is van elek- triciteit, dan moet je waterstof vanuit de op- slag leveren. “Daarbij zullen afnemers niet altijd constant afnemen, ook daar zal variatie in zitten. En aan die variabele afname moet je kunnen voldoen. Iets om goed over na te denken.” De opslag op zich is geen grote uitdaging. “Als je kijkt naar de grootschalige opslag zijn


Als je kijkt naar de grootschalige opslag zijn er nog wel stappen te nemen...


Gerard van Pijkeren van Gasunie.


er nog wel stappen te nemen, als je kijkt naar de kleinschalige, kun je bijvoorbeeld de buffercapaciteit van leidingen gebruiken of in bovengrondse tanks opslaan. Maar eigenlijk willen we naar een groter systeem waarbij je ondergronds opslaat. Dat is een belangrijk punt, bovengrondse opslag is een tussenstap. Gasunie heeft bij Zuidwending ondergrondse gasopslagen in zoutcavernes waar bij voldoende schaalgrootte ook water- stof kan worden opgeslagen. ”


Studie Momenteel vindt dus een studie plaats. “We willen vervolgens in 2019 een investerings- besluit nemen”, zegt Galjee. “Daarna zal het nog ongeveer een jaar duren. Dus dan heb je het over de 20er jaren. Dan zou die fabriek er moeten zijn en dat is snel binnen de gangbare tijden voor de bouw van dit soort installaties.” Er is voldoende geld, gaat Akzo- Nobel/Gasunie nog bij de overheid aanklop- pen? “Dat is nog maar de vraag. Allereerst investeren we zelf in deze installatie. Wellicht is er daarnaast nog andere financiële steun nodig om deze nieuwe technologie verder op te schalen.”


De studie omvat ook een mogelijke samen- werking met NUON en Statoil, althans als het aan Van Pijkeren ligt. Het waterstofpro- ject met Statoil en Nuon moet volgens Van Pijkeren bij het project van AkzoNobel en


Als we met dit project bij andere grote projecten kunnen aansluiten die in ontwikkeling zijn, kunnen we samen efficiencyslagen maken...


centrale. Uiteindelijk wil en moet je toe naar duurzame waterstof. Er zal een overgangstijd zijn waarin de trajecten elkaar beconcurreren.” Hij voorspelt: “Blauwe waterstof zal in eerste instantie nog een aantal jaren belangrijk zijn, daarna zal het worden overgenomen door de groene waterstof uit elektrolysers.”


Gasunie betrokken worden. “Voordeel van het project van Statoil en Nuon is dat het heel grootschalig is, waardoor je gemakkelijker kunt investeren in bijhorende infrastructuur. Deze projecten van 1 MW en 20 MW heb je nodig om nieuwe technologieën van de grond te krijgen voor brede grootschalige toepassing. Als we met dit project bij andere grote projecten kunnen aansluiten die in ontwikkeling zijn, kunnen we samen effici- encyslagen maken. Dan kun je investeren in infrastructuur; leidingen, niet alleen van de productie-installatie naar de klanten, maar ook de opslag. Zeker als je praat over tijde- lijke opslag bij grootschalige productie. De productie van de 20 MW elektrolyser alleen is onvoldoende om een zoutcaverne mee te kunnen vullen. Samen met het project van Nuon en Statoil, praat je over 1300 megawatt, een factor 50 groter, en dan is de investering veel beter in te passen.” Bijten die twee projecten elkaar niet? “ Ze vul- len elkaar vooral aan, al zullen ze elkaar mo- gelijk tijdelijk beconcurreren”, zegt Van Pijke- ren. ”Als je kijkt naar NUON, dan start dat met CO2


-vrije blauwe waterstof voor de Magnum-


Wedt Gasunie niet op twee paarden? “Nee, zo zien we het niet: beide paarden zijn nodig om de finish te halen. Ze jagen elkaar op en versterken elkaar. Het is daarmee eerder een kwestie van het blauwe paard dat lang op kop ligt, maar dat uiteindelijk door het groene paard wordt ingehaald.”


* Zie het verhaal over Smart Delta Resources, waar- bij Yara en Dow Chemical laten zien dat het ook anders kan.


15


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48