Ooggetuige


55


Van de smeulende puinhopen in Hengelo naar de jungle van Indië: Gerard van Diejen is 98 jaar oud, maar de oorlog is nooit ver weg. Een verhaal over het leven van een oud-marinier. Tekst Johan Kroes Fotografi e Paul Tolenaar


‘Ik was 13 jaar oud toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Die oorlogs- jaren heb ik doorgebracht in Hengelo. Op 7 oktober 1944, de dag voordat ik 18 jaar zou worden, heb ik van dichtbij het bombardement op Hengelo meegemaakt. Ik was met een paard en wagen op weg om de melk van een aantal boeren naar de melkfabriek te brengen toen het luchtalarm ging. Die melkfabriek lag vlak bij het spoor en naast de landbouwvereniging. Daar ben ik naartoe gerend om onder de weegbrug te schuilen. Het hele centrum van Hengelo lag plat, maar eigenlij k waren de spoorlij nen richting Duitsland het doel van de geallieerde bommenwerpers. Het had voor mij dus heel anders kunnen aflopen. Zoiets vergeet je nooit meer.


I


Bevolking ‘bevrij den’ Toen de oorlog voorbij was, wilde ik wat van de wereld zien. Je kon tij dens de oorlog heel weinig doen. Ik zou naar de landbouwavondschool gaan, maar dat ging niet door. Toen ik een affiche van het Korps Mariniers zag


met de oproep om voor de vrij heid van Nederlands-Indië te vechten, wilde ik daar wel naartoe. Daar was de oorlog tegen de Japanners nog niet voorbij . Juist ik wist wat bezetting was en wilde daarom meewerken aan de bevrij ding van de bevolking daar. Maar uiteindelij k hebben we niet voor hen gevochten, maar tegen hen. In feite zij n we onder nogal valse voorwendselen die kant op gestuurd. Dat voelt tot op de dag van vandaag niet goed. Het zit mij nog altij d erg hoog dat de Nederlandse regering en zelfs onze koning wel excuses hebben aangeboden aan de Indonesische bevolking, maar niet aan de nabe- staanden van alle gesneuvelde militairen. Er zij n bij na zesduizend Nederlandse militairen omgekomen in Nederlands-Indië, iets wat veel mensen vergeten lij ken te zij n. Ook zij n er nooit excuses aangeboden aan hen die wél zij n teruggekeerd.


Strikt regime Ik was eigenlij k te jong om bij het Korps Mariniers te gaan. Daarom ben ik op een fiets met massieve banden van Hengelo naar Breda gefietst. Daar woonde mij n grootvader, mij n voogd. Hij moest op het gemeente- huis van Breda een briefje tekenen dat de voogdij geen bezwaar had tegen mij n indiensttreding bij het korps. Mij n grootvader was zo trots als een pauw.


Met een Amerikaanse landingsboot vertrok ik na een korte mariniers- opleiding in het Schotse Roseneath naar Amerika. We voeren in een konvooi van acht landingsvaar- tuigen en deden drie weken over de overtocht. Tij dens die reis was ik behoorlij k zeeziek.


Toen Van Diejen dit affiche zag, wilde hij meewerken aan de bevrij ding van Nederlands-Indië.


Na een lange treinreis kwam ik aan op Camp Lejeune voor de rest van de mariniersopleiding. Nederland had natuurlij k vrij wel niks meer qua uniformen en wapens, dus kregen we die van de Amerikanen. Een bij zondere tij d daar, waar we veel leerden over discipline en we alle militaire vaardig- heden onder de knie moesten krij gen. De striktheid vond ik soms best lastig. Als je een peuk niet verkruimelde maar weggooide, kon je zomaar een dag in de lik zitten. Of dan gooiden ze een dubbeltje op je opgemaakte bed. Als het niet zo strak zat dat het muntstuk opveerde, dan kreeg je een strafexercitie. Ook leerde we hoe we oorlog moesten voeren in de Pacific, want dat was een wezenlij k verschil met de oorlog op het vlakke land van Europa.


Checkpoint 04-25


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76