‘Het eerlijke verhaal moet een keer op tafel’


In wat ooit een koeienstal was en nu de werkkamer van een oud-minister, valt het ‘H-woord’ regelmatig. Maar als het aan Cees Veerman ligt, mag er ook daarbuiten openlijker gesproken worden over een herstructurering van de Nederlandse landbouw. TEKST WICHERT KOOPMAN


T


huis in de Hoeksche Waard hangt het nette pak in de kast, loopt de oud-mi- nister op versleten sloffen en zet hij zelf koffie voor zijn gasten. De stalraampjes in de werkkamer – ‘in deze schuur werd ooit een van de eerste open loopstallen ge- bouwd’ – kijken uit over de akkers die twee van zijn zoons beheren. Cees Veerman is en blijft in hart en nieren akkerbouwer, maar vertelt dat hij in zijn jeugd nog koeien heeft gemolken op het gemengde bedrijf van zijn vader, voordat deze zich specialiseerde. ‘Veranderingen in de landbouw zijn er altijd geweest en zullen er altijd zijn. “Panta rhei”, dat wil zeggen: alles is altijd in beweging’, citeert de boer, wetenschapper en politicus een oude Griekse wijsgeer. Het gesprek vindt plaats tussen boeken en kranten in de werkkamer waar de 72-jarige Veerman nog een belangrijk deel van zijn tijd doorbrengt. Een leven als pensionado? Hij kan er zich weinig bij voorstellen. Veer- man blijft zeer betrokken bij de politiek. De landbouwvisie die het CDA afgelopen zomer presenteerde, kwam voor een belangrijk deel tot stand tijdens gesprekken in huize Veerman. En zijn partijgenoten die onder- handelen voor het nieuwe kabinet, kregen een keurig briefje mee met aandachtspun- ten. ‘Wat er in de onderhandelingen precies besproken wordt, weet ik niet’, verklaart de voormalig bewindspersoon. ‘Maar ik begrijp dat ze eruit zijn als het gaat om stikstof.’


Is dat goed of slecht nieuws voor de agrarische sector? ‘Als de stikstofimpasse doorbroken wordt, is dat goed nieuws voor de agrarische sector. Want zolang dat niet gebeurt, zitten veel


ondernemers in onzekerheid. De stikstof- problematiek is bovendien acuut en raakt de hele samenleving. Daar moet dus in deze kabinetsformatie een oplossing voor komen. Ik vermoed dat het gesloten compromis voor een belangrijk deel gebaseerd is op het plan dat LTO Nederland, VNO-NCW, MKB- Nederland, Bouwend Nederland, Natuur & Milieu en Natuurmonumenten in mei heb- ben gepresenteerd. Daarin wordt onder meer ingezet op managementaanpassingen, maar wordt ook veel verwacht van techni- sche maatregelen, bijvoorbeeld toepassing van emissiearme vloeren. Bij dit laatste spoor plaats ik vraagtekens. Het vraagt grote investeringen, die deels met overheidsgeld gefinancierd zullen moeten worden. Dat wordt een lastige discussie, zolang er nog veel vragen zijn over de werkzaamheid. Er zal dus meer moeten gebeuren.’


Hoe bedoelt u dat?


‘Het stikstofprobleem kan niet alleen wor- den opgelost met technische maatregelen. Bovendien is stikstof zeker niet de enige uitdaging waar de landbouw voor staat. Er liggen ook grote opgaves op het gebied van klimaat, biodiversiteit en waterkwaliteit. En we hebben in ons dichtbevolkte land te ma- ken met een knellend ruimtevraagstuk. Het is zonde om nu veel geld te steken in maat- regelen die enkel en alleen het acute stik- stofprobleem oplossen. Dat geld kan ook worden gebruikt om vraagstukken structu- reel en integraal aan te pakken. Het eerlijke verhaal moet een keer op tafel. Er is een herstructurering nodig van de Nederlandse landbouw en het moment om dat te regelen is nu. De luxe dat geld geen belemmering


was, hebben we nog nooit gehad. Het zou een gemiste kans zijn als we daar nu geen gebruik van zouden maken.’


Tot nu toe pakt niemand de hand- schoen op. Wat moet er gebeuren? ‘Mijn oproep aan het nieuwe kabinet is: pak de regie, zoals de overheid dat bijvoorbeeld ook in 2007 gedaan heeft met de instelling van een Deltacommissie onder mijn leiding. Ik kreeg de opdracht om een breed gedragen plan van aanpak te maken om Nederland te beschermen tegen wateroverlast. Dankzij deze aanpak zijn betrekkelijk probleemloos ingrijpende maatregelen doorgevoerd, zoals dijkverplaatsingen en aanleg van overloop- gebieden. En het heeft gewerkt. De overstro- mingen van afgelopen zomer hebben in België, Duitsland en het zuiden van Limburg voor veel ellende gezorgd. Maar stroomaf- waarts zijn grote problemen uitgebleven.’


Zou zo’n aanpak ook kunnen werken voor de landbouw?


‘Dat denk ik wel. In Duitsland heeft bonds- kanselier Merkel een discussie op gang ge- bracht. Een brede vertegenwoordiging van maatschappelijke organisaties is met de sector in gesprek gegaan. Zij hebben met elkaar een beeld geschetst van de Duitse landbouw over twintig jaar. Het was een zwaar proces, maar er ligt nu een visie waar alle partijen mee aan de slag kunnen. Zoiets zouden we in Nederland ook moeten organi- seren. Er liggen al prima rapporten, zoals dat van de commissie-Remkes en het Plan- bureau voor de Leefomgeving. Die hoeven alleen maar geïntegreerd te worden. Ik heb Carola (Schouten, red.) meerdere keren ge- adviseerd om opdracht te geven een inte- grale toekomstvisie op te stellen. Het is er niet van gekomen.’


U pleit voor een herstructurering van de Nederlands landbouw. Hoe zou die er concreet uit moeten zien? ‘Je zult gebiedsgericht heel precies moeten bekijken wat waar mogelijk is. In sommige regio’s is er bijvoorbeeld nog ruimte voor de melkveehouderij. Een melkveehouder die zijn bedrijf wil ontwikkelen, maar dat door de nabijheid van een Natura 2000-gebied nu


veeteelt NOVEMBER 2021 17


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68