Capaciteit Die eerder genoemde twintig procent die het industriecluster uitstoot, komt in abso- lute termen neer op 30 miljoen ton CO2


. “We


per


jaar uit. Ingeschat wordt dat per jaar zo’n 2 tot 5 miljoen ton kan worden opgeslagen. Dat is dus maximaal een zesde van de door het industriecluster uitgestoten CO2


zeggen inderdaad nu twee tot vijf miljoen


ton per jaar, maar de mogelijkheid bestaat dat we dat op termijn kunnen uitbreiden tot tien miljoen ton”, verduidelijkt Regeer. “De leiding die we gaan aanleggen is in ieder geval berekend op tien miljoen ton per jaar. Er is namelijk een behoorlijke rek in wat je ondergronds kunt opslaan.” Er is geen duidelijke bottleneck als het gaat om de hoeveelheid die maximaal kan


worden opgeslagen. “Je hebt te maken met een groot aantal factoren”, begint Regeer. “Het begint met bedrijven die de CO2


moeten


aanleveren. Vervolgens heb je een verzamel- leiding door het hele havengebied. Daarna moet dat in een aantal ondergrondse velden worden opgeslagen en ook daarin spelen weer allerlei factoren mee.” Het is niet precies bekend welke ondergrond-


Restwarmte Rotterdams havengebied naar Tuinders kunnen van het aardgas af dankzij warmte uit de procesindustrie


Waar sommige bedrijven hun hart vasthouden om het op handen zijnde dichtdraaien van de gaskraan, laten de tuinders in het Westland zich niet zo snel gek maken. Met restwarmte uit het Rotterdamse havengebied, aangevuld met geo- thermie, denken de tuinders het gat te kunnen dichten. Warmtebedrijf Westland werkt samen met Alliander Duurzame Gebiedsontwikkeling en Evides Industriewater aan een fraai staaltje van industriële symbiose.


Sindsdien zijn moderne kassen uitgerust met een ‘buis’, een pijp waar heet water doorheen stroomt en die doorgaans


onder de teeltgoten is geplaatst. CO2 wordt tegenwoordig ofwel ingekocht, of uit eigen WKK (na rookgasreiniging) in de kas gebracht.


300 miljoen kuub Volgens Gerard Hofman, directeur van Warmtebedrijf Westland, is het mogelijk om het glastuinbouwgebied in het Westland van het aardgas te halen door gebruik te maken van restwarmte uit het Rotterdamse havengebied, aangevuld met geothermie. Restwarmte uit het ha- vengebied zou via een open warmtenet al in 2021 voor een besparing van 300 miljoen kuub aardgas moeten zorgen.


36 | nummer 3 | 2018


Tuinders ontdekten de vorige eeuw al vrij snel dat ze meer teel- ten per jaar konden draaien door hun (toen nog vrij primitieve) kassen te verwarmen. Dat deden ze in eerste instantie met be- hulp van de zogenaamde ‘ploffers’, sigaarvormige kacheltjes die op petroleum werden gestookt en een ploffend geluid maakten. Toen de teeltresultaten spectaculair verbeterden, ontdekte men al snel dat dat niet alleen aan de warmte lag, maar ook aan de vrijgekomen CO2


.


Restwarmte Vijf jaar geleden ontstond het idee om te onderzoeken of het haalbaar zou zijn om restwarmte in te zetten in het Westlandse kassengebied. “Er is veel restwarmte beschikbaar, vooral in de wat zwaardere petrochemische installaties. Veel restwarmte gaat nu via de lucht, of via het water weg. Restwarmte in de vorm van stoom die grofweg boven de honderd graden zit, wordt vaak binnen de bedrijven zelf al ingezet, maar restwarmte onder de honderd graden wordt in de regel weggekoeld tot de temperatuur waarmee geloosd mag worden en vervolgens uitgestoten.”


Laatste megawatts Het Westlandse kassengebied meet grofweg 2200 hectare glas en heeft een warmtevraag (pieklast)van zo’n 1000 tot 1200 megawatt. “Op zich zou je met de restwarmte die beschikbaar is in het haven- gebied aan deze vraag kunnen voldoen”, meent Hofman. “Je moet dan echter wel heel wat in het werk gaan stellen om die laatste megawatts er uit te halen. Voor de eerste zeshonderd tot negenhon- derd megawatt zijn er vrij gemakkelijk bronnen te vinden. Daarna wordt het waarschijnlijk slimmer om gebruik te gaan maken van geothermie.”


Redundantie En dat treft, want naast het aanleggen van een nieuw warmtenet zijn er plannen om in het havengebied een grote geothermische bron te boren die groene energie moet gaan leveren aan de procesindustrie. “Ook van die energie blijft er weer restwarmte over en dat zou in het warmtenet gepompt kunnen worden”, licht Hofman toe. De glastuinbouw heeft al ervaring met geo- thermie. Al ruim tien jaar geleden boorden enkele pionierende tuinders hun eigen bron, maar deze ondernemers liepen niet zelden tegen allerlei opstartproblemen aan. “Het gaat hier om een veel grotere, centrale geothermische bron”, verduidelijk Hofman. “Maar ik verwacht ook dat als er eenmaal een goed functionerend warmtenet ligt, er


Gerard Hofman, directeur Warmtebedrijf Westland


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48