Onderzoek


51


schaamte of boosheid. Psychische en sociale problemen kunnen daarvan de gevolgen zij n. Denk aan afstand houden van anderen, minder zingeving in het leven ervaren of een negatief zelfbeeld hebben. Soms leidt dit ook tot middelenmisbruik, agressief gedrag of gedachten aan zelfdoding. Het is algemeen bekend dat er tij dens de missie van Dutchbat III tragische gebeurtenissen plaatsvonden, die moreel verwondend (konden) zij n. Door een beperkt VN-mandaat, lichte wapens, het ontbreken van luchtsteun en de overmacht van de Bosnische Serven kon Dutchbat III de val van Srebrenica en de daaropvol- gende genocide niet voorkomen.


Gevoelens van verraad In 2019 hebben we een vragenlij st gebruikt om te vragen naar mogelij k moreel verwondende ervaringen. We hebben de antwoorden nu opnieuw


bekeken om te zien in welke mate Dutchbat III-veteranen die ervaringen hadden. We hebben ook gekeken hoe deze ervaringen samenhangen met andere zaken, zoals waar iemand was tij dens de val van de enclave, posttraumatische stresssymptomen, kwaliteit van leven en veerkracht. Aan het onderzoek vij f jaar geleden deden 431 veteranen mee, ongeveer de helft van het bataljon. Op de vragenlij st konden zij aangeven welke van twintig mogelij k moreel verwon- dende ervaringen ze hadden mee- gemaakt. De antwoorden die het vaakst werden gegeven waren ‘machteloosheid in een chaotische situatie’ en ‘het gevoel verraden te zij n geweest door militaire en/of politieke leiders’. Daarnaast bleek dat veteranen die op 11 juli 1995 in de enclave Srebrenica waren, meer verschillende mogelij k moreel verwondende ervaringen hadden meegemaakt dan veteranen die toen elders waren. Veteranen met meer van deze ervaringen hadden 25 jaar later meer last van posttraumatische stresssymptomen, en ervoeren een lagere kwaliteit van leven en minder


veerkracht. Moreel belastende ervaringen lij ken dus de kans op het ontwikkelen van mentale klachten te vergroten.


Nazorg In 2019 bleek dat de meeste Dutchbat III-veteranen vonden dat ze niet de juiste nazorg hadden gekregen. Dit vervolgonderzoek laat weer zien hoe belangrij k goede nazorg is, vooral als veteranen moreel belastende erva- ringen hebben gehad. Niet iedereen krij gt na zulke ervaringen moral injury, maar voor degenen die dat wel ervaren, is het belangrij k dat er goede hulp is. Zo kan misschien worden voorkomen dat veteranen nog jaren last hebben van de gevolgen van hun missie.


‘Machteloos- heid in een chaotische situatie’


Gelukkig is er tegenwoordig meer zorg beschikbaar na het meemaken van een potentieel moreel verwon- dende ervaring. Er is binnen de specialistische ggz, de geestelij ke verzorging en het maatschappe- lij k werk steeds meer aandacht voor veteranen van uiteenlopende oorlogen en missies die tij dens hun uitzending moreel belastende ervaren hebben gehad. Mede daardoor werken (zorg)instellingen door heel Nederland samen binnen het Landelij k Zorgsysteem voor Veteranen (LZV) aan zowel onderzoek naar moral injury als het verspreiden van kennis over moral injury. Voor vragen over het vinden van een behandeling voor het verwerken van moreel belastende ervaringen kunnen veteranen contact opnemen met het Veteranenloket.


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76