krijgsmacht
mogen vertegenwoordigen. Bergsma snapt de harde logica achter deze inkrimpingen wel: uiteindelijk gaat het om een keuze tussen muziek en gevechtskracht.
De provo’s voorbij Om te beginnen, benadrukt Bergsma, heeft de militaire muziek in Nederland ondanks alles een onomstreden positie. In de jaren zestig en zeventig demonstreerde het Anti Taptoe Komitee nog op de Delftse Markt (‘Militarisering stop. Taptoe donder op!’) en verstoorden de anarchistische provo’s in 1966 – bewapend met knikkers en zelf- gemaakte stinkbommen – de Arnhemse NAVO Taptoe. Codenaam van het protest: ‘Natoka$ie’. Snoei- hard politieoptreden en celstraffen tot drie maanden waren het over- heidsantwoord. De NAVO-militairen waren immers populair in de stad van Een brug te ver. Die roerige tijden zijn voorbij. Ook als contingentscommandant in Afghani- stan ervoer Bergsma de vanzelfspre- kende en belangrijke rol van militaire muziek. Met name als omlijsting van ceremonies, zoals het afscheid van omgekomen collega-militairen. Wat bij velen vooral in de herinnering blijft hangen, is de doedelzakspeler (the lone piper) die de kist begeleidt naar het vliegtuig. Bergsma onder- streept het belang van een dergelijke traditiehandhaving, als onlosmake- lijk deel van het militaire erfgoed. Nederland kent inmiddels een, in de woorden van Bergsma, ‘sublieme veteranenmars’ en een voor de Com- mandant der Strijdkrachten speciaal gecomponeerde ‘paarse’ mars. Even cruciaal echter is het tonen van de krijgsmacht aan de maat- schappij, inclusief de militaire muziek. Denk aan de defilés in Wageningen en tijdens Veteranen- dag in Den Haag. Of aan Prinsjes- dag, de Nationale Taptoe of de jaarlijkse Nacht van de Militaire Muziek. Volgens Bergsma is vooral de Nationale Taptoe eigenlijk uniek: een integrale show die zeker niet onderdoet voor de fameuze Royal Edinburgh Military Tattoo.
Drie jaar geleden keerden de slacht- offers van de MH17-ramp terug op Eindhoven. Een trompettist van de kapel van de Koninklijke Lucht- macht blies er de beladen noten van The Last Post (gekozen vanwege het internationale karakter van de slachtoffers van de vliegramp), gevolgd door een minuut stilte en het signaal Reveille.
De militaire toon Elk land heeft wel een militaire ‘toon’. De Britten zijn goed in grote parades, zoals The Queen’s Birthday Parade. Een fenomenaal gezicht met al die uniformen. De Duitsers zijn wat terughoudender: de gala- uniformen ontbreken bijvoorbeeld. De kwaliteit van de Nederlandse militaire muziek is onmiskenbaar hoog, meent Bergsma. Een speciale opleiding voor militaire muzikan- ten – zoals de Britse Royal Military School of Music in Kneller Hall of de United States Armed Forces School of Music in Virginia Beach – heeft Nederland niet. De meeste Nederlandse militaire musici heb- ben echter wel degelijk een conser- vatoriumopleiding en kunnen zich meten met hun collega’s in gerenom- meerde orkesten als het Metropole Orkest. De discussie of de militaire muziek moet moderniseren ten koste van de traditionele marsmuziek gaat intussen door. Optreden samen met dj Armin van Buuren of zangeres Do? Een thema-avond gewijd aan The Beatles? Kan dat? Of beter: mag dat? Volgens Bergsma zul je ergens een gulden middenweg moeten zien te vinden tussen traditie, show en populair repertoire: “In een land dat weinig heeft met militaire tradities, kan militaire muziek wel degelijk een visitekaartje zijn. Inderdaad lijken we soms wel een soort arties- tenbureau. Maar een probleem hoeft dat zeker niet te zijn. Aanpassen is ook een kracht.” Bovendien, meent Bergsma, brengt ieder wel degelijk iets eigens mee. De Koninklijke Luchtmacht profi- leert zich als jong en dynamisch, de muziek van de Kapel van de
Koninklijke Luchtmacht weerspie- gelt dit. Deze muziek is weer heel anders dan de ‘wereldmuziek’ van de Marinierskapel of het meer klas- sieke repertoire van Koninklijke Militaire Kapel ‘Johan Willem Friso’. Elke vier jaar wisselen de dirigenten, wat verfrissend werkt bij de muziekkeuze. Dat viel Bergsma bijvoorbeeld ook weer op bij de Nacht van de Militaire Muziek: “Als je niet beter wist, zou je jezelf soms bij het North Sea Jazz Festival wanen!”
Moeilijke keuze Wat is Bergsma’s eigen favoriete muziekstuk? Dat vindt hij een moei- lijke keuze: “Een van mijn favoriete marsen is in elk geval The Vanished Army van de Britse componist Ken- neth J. Alford.” Intussen kijkt de voorzitter van de Nederlandse afde- ling van IMMS ook alweer vooruit. In 2019 staat het tweehonderdjarig bestaan van de Nederlandse mili- taire muziek op het programma. Het jaartal is gekozen omdat in 1819 de eerste landmachtorders over mili- taire muziek verschenen. Het evene- ment wordt groots aangepakt. Voor wie wil bijblijven: IMMS Nederland kent een eigen kwartaaltijdschrift Defilé (voor meer informatie, raad- pleeg
www.imms.nl). Lid worden kan natuurlijk ook.
Geert Bergsma als contingentscommandant in Afghanistan. Foto: privécollectie Geert Bergsma
juni 2017 19
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65
