SIGNALEN DIE EROP DUIDEN DAT HET WERK TE VEEL WORDT


 Vroeger wakker worden dan de wekker  Slecht slapen  Vermoeidheid


 Chronische lichamelijke klachten  Minder concentratie  Snel geprikkeld zijn


 Geen aandacht meer voor het gezin  Alleen denken aan de korte termijn  Strategie en visie ontbreken


Maryse Versteeg, coach/trainer: ‘De schaamte of de drempel verdwijnt als je merkt dat er meer mensen zijn die tegen hun grenzen aanlopen’


een ander rantsoen of meer of minder mais telen, is er niet meer bij. ‘Ze zijn allang blij dat ze het werk kunnen rondzetten.’ Het is lastig om positief te denken en dat kan uiteindelijk fl ink uit de hand lopen. ‘Je wordt er een minder prettig mens van en de relaties met gezin of vrienden kunnen er ook onder lijden. Een crisis is soms nodig om te kunnen veranderen’, vat Zijlstra samen. Het resultaat is dat melkveehouders in de stal blijven ‘hangen’, weet Hogenkamp. ‘Er komt ook stress in het voorhuis bij, zoals aanmaningen en zelfs deurwaar- ders. Koeien zeuren niet aan je kop.’ Het is een fase waarbij het ook voor een partner en een adviseur lastig is om te praten. De veehouder laat het los, ziet het niet meer zitten, is chagrijnig . Al helemaal als het even tegenzit, bijvoorbeeld wanneer een koe aa n de grond ligt. ‘Als partner kun je dan opmerkingen verwachten als “Zit niet te zeuren” en “Je snapt het niet”. Als je dan als boerin aan je ki nderen meegeeft: “Laat hem maar even, hij heeft het zwaar”, dan moeten eigenlijk alle alarmbellen afgaan.’


Ook risico voor boerin De wekelijkse sportavond wordt overgeslagen en licha- melijke klachten spelen op, zo noemt Versteeg meer voorbeelden. ‘Als je er middenin zit, is het lastig om het zelf te overzien. Iemand moet het bespreekbaar durven maken’, geeft ze aan. Boerinnen nemen dan vaak het initiatief. ‘Die hebben ook last van de situatie.’ Maar het lukt niet altijd om er als boerin of partner ‘doorheen’ te komen. ‘De pijn kan ook in de relatie liggen, maar als partner kun je wel hulp erbij roepen, al is het voor jezelf.’


Overigens benadrukt Hogenkamp dat het in deze geval- len niet alleen om mannen gaat. ‘Ik zie in mijn werk net


zoveel vrouwen met deze problemen. Als boerin houd je ook veel ballen in de lucht: in het gezin, op het bedrijf en soms ook nog in een baan buitenshuis. Ook voor boerinnen kan de rek eruit raken.’ Dat multitasken, wat vrouwen goed zouden k unnen, blijkt dan tegen ze te werken. ‘Ze voeren een interne strijd, iedereen wil aandacht en ze willen bewijzen dat ze hun mannetje wel staan, maar het sociale schiet er- bij in. H et is een vorm van eenzaamheid.’ Met name in de leeftijd tussen veertig en vijftig jaar is dit een risico. ‘Naast man, kinderen en bedrijf komen ook de zorgen om de ouders erbij.’


Een KitKat-momentje


In de agrarische sector is het extra moeilijk om patro- nen bij een te hoge arbeidsdruk te doorbreken. ‘Als je in het bedrijfsleven werkt, krijg je opmerkingen van collega’s, een functioneringsgesprek en uiteindelijk zegt iemand: “Zo kan ik niet met je samenwerken. Je verliest je baan.”’ Maryse Versteeg onderstreept het. ‘In geen enkele sector zijn privé en zakelijk zo met elkaar verweven als in de agrarische sector.’ Op zo’n moment wordt het tijd om hulp erbij te roepen. ‘Er moet eerst rust komen, daarna kun je pas keuzes maken’, aldus Hogenkamp, die adviseert om er dan ie- mand bij te halen die de ondernemer over zichzelf laat praten. ‘Wat maakt je gelukkig, wat is voor jou waarde- vol?’ Ze voegt eraan toe dat ze hoopt dat on dernemers eerder aan de bel trekken. ‘Als iemand eenmaal in een depressie zit, bereiken w e als coaches in eerste instan- tie niets.’ Afstand nemen noemt Versteeg het allerbe- langrijkst. Een ‘KitKat-m omentje’, noemt ze het. ‘Anders kom je niet uit die negatieve spiraal. Achteraf zul je zeggen: “Het was logisch dat het niet goed ging.”’


11


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52