FOTO: HANS PRINSEN


FOTO: ANP


FOTO: ROEL DIJKSTRA FOTOGRAFIE


FOTO: TON KASTERMANS FOTOGRAFIE


De landelijke protestactie op 1 oktober in Den Haag bracht duizenden boeren op de been te- gen het stikstofbeleid van de overheid.


sympathiek, maar bleek juridisch niet houd- baar. Al ten tijde van het wetsvoorstel is door juristen gewaarschuwd voor de juridische ge- volgen, maar het PAS werd toch ingevoerd. Zelfs toen de RvS in mei 2017 vragen aan het Europese Hof ging stellen, werd er niet ge- werkt aan een alternatief plan. Ook de uit- spraak van het Hof in november 2018 leidde niet tot het nadenken door de wetgever over alternatieven voor het onhoudbare PAS-mo- del. Toen in mei 2019 de RvS het PAS – zoals te verwachten was – ‘afschoot’, drong langzaam de realiteit door dat er een probleem was. En dat is er nog steeds, want er is nooit nagedacht over een alternatief. Een ander recent voorbeeld is de invoering van de fosfaatrechten. Na afschaffen van het melk-


quotum in 2015 was de gedachte dat grond- gebondenheid en mestverwerking het moge- lijk zou maken te blijven groeien in de melkveesector. Pas in 2018 werd een rem op ongebreidelde groei bedacht, de fosfaatrech- ten. Deze regelgeving lijkt een haastklus, want bevatte gelijk al veel onduidelijkheden, zoals de vraag voor welke diercategorieën de fos- faatrechtengelden en wat te doen met zoog- koeien en vleesvee? Het gebruik van een enke- le dag in 2015 als peildatum – 2 juli – was vanaf het begin een garantie voor heel veel rechtszaken. Die verwachting is uitgekomen.


Toekomst


De rechterlijke invloed op de agrarische sector zal waarschijnlijk ook in de komende tijd niet


afnemen. De maatregelen die genomen wor- den om een oplossing te vinden voor het opzij schuiven van het PAS door de RvS, lijken op voorhand veel boeren te dwingen naar de rechter te gaan. Om stikstofruimte terug te winnen, heeft minister Schouten het plan om bij het salderen het verschil tussen de verleen- de vergunning en de gerealiseerde capaciteit – de latente ruimte – te laten vervallen. Daar bo- venop zou nog eens 30% van het totaal aan productierechten afgeroomd moeten worden bij extern salderen. In zijn ijver heeft het IPO de in te nemen latente ruimte nog verder ver- groot; ook niet gebruikte capaciteit zou moe- ten komen te vervallen bij extern salderen. On- getwijfeld zullen boeren massaal naar de rechter stappen om hun eigendomsrechten te verdedigen. Artikel 1 van Protocol bij het Ver- drag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden zegt dat iedere natuurlijke of rechtspersoon het recht heeft op het ongestoord genot van zijn eigen- dom. Aan niemand zal zijn eigendom worden ontnomen behalve in het algemeen belang en onder de voorwaarden voorzien in de wet en in de algemene beginselen van internationaal recht.


Anders dan bij de toekenning van fosfaatrech- ten, gaat het bij afnemende latente ruimte en afroming om het ontnemen van (een deel van) een vergunning die rechtens verleend is. Waar het beroep op artikel 1 EP bij fosfaatrechtza- ken bij het CBb zelden slaagde, lijkt het hier om een ander dimensie te gaan, namelijk het ontnemen van eigendom. Voorzitter Aalt Dijk- huizen van het Landbouw Collectief liet tijdens de presentatie van zijn stikstofplannen al we- ten naar de rechter te stappen als daadwerke- lijk (delen van) vergunningen worden ontno- men of als er wordt afgeroomd.


Een bedrijfsuitbreiding is vaak alleen te rea- liseren nadat de rechter protesten tegen de vergunningen heeft afgewezen.


Voorzitter pluimveehouderij bij LTO Neder- land, Erik Hubers, komt aan bij de rechtbank waar de zaak dient tegen ChickFriend.


Medio oktober trokken boeren naar verschil- lende provinciehuizen om te demonstreren tegen het strenge provinciale stikstofbeleid.


▶ AGRI-TOP50 | 13 DECEMBER 2019 39


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44