PS20


boeken


eC.Buddingh’-prijs voor de bestepoëziedebutant vanhet jaarwordt elk jaar op het PoetryInternatio-


★★★★✩


DelphineLecompte: Dediereninmij


DeContrabas,€12,50.


nal Festivaluitgereikt.Deze maand wondeVlaamsedichteres Delphine Lecompte(1978)met De dierenin mij.Opvallend wasdat de overige driegenomineerde nieuwkomers– Gert de Jager, ElmarKuiper en Nina Werkman–deveertigreeds zijnge- passeerd en dat allen,opKuiper na, hun werk niet publiceerden bij‘res- pectabeleliterairegebouwen’, zoals het juryrapportdie met cynisme noemt,maar kleine uitgevers,zoals De Contrabas en de Windroosreeks vanUitgeverijHolland. Onbegrijpelijk is dat het juryrap-


portJurrevan denBerg(met Bin- nenvaart,verschenen bijUitgeverij Passage), preesals ‘de beloftevol- ste’ vanalle debutanten, maar hem niet opnam bij de genomineerden. Dielaatsten moeten zichdaar bij de uitreikingmerkwaardig onderheb- ben gevoeld, in de wetenschapdat de juryhentweede keuze vond. Ver- der wordt over de hoofdenvan de dichtersgemopperdopgrote (om- dat ze zichdefensief opstellen) en kleineuitgeverijen (omdat ze een slechte eindredactievoeren).


Hetisniet snel goed voor deze jury endat geldtookdezuinige lof diede winnareswordt toegezwaaid. ‘Sterk melodischenritmischopgebouwd’: dat is meereen vaststellingdan een compliment,maar veel royaler dan dat wordt het niet.Kennelijkheeft de jury het moeilijk gehad totover- eenstemmingtekomen. LatenweDediereninmijdanmaar


WOENSDAG 30 JUNI 2010


Bevangen door smog enweemoed D


zelf terhand nemen. De dichteres laat op de achterflap wetendat ze gedichten wilschrijvenopdema- nier ‘zoalsTom Waits ze zou schrij-


Eenbizarreen onheilspellende, maarvaakook geestigewereld


ven, moest hij eenBelgische vrouw zijnmet het Nederlands alsmoeder- taal,eenvrouwmet kleptomanische neigingen, pernicieuzetherapeu- ten, perverse buren, eenmoeder als nemesis,een graatmager lijfeneen dubieuze grijns’. ‘Om nogmaar te zwijgenvanhaar fabelzucht.’


Daarvan is geen woordgelogenof overdreven: haar wereld is onheil- spellend en bizar,vaak op eenab- surde manier ook geestig.Dieren en sprookjesspelen eenhoofdrol, maar even vaak gaat het over de on- gerijmde boze wereld waarin meis- jeswordenoverreden door een vrachtwagen die opblaasbare rep- tielen vervoert. Dit soortverrassen- de beelden sorteerteen onmiddel- lijkeffect –jehoeft ze niet tien keer te lezen voordat je er chocola van kunt maken, maar ze spoken nog wellanginjehoofd. Als je de bete- kenis totjelaat doordringen, krijgje een ongemakkelijk gevoel of schiet je in de lach; vaak doe je het eenén het ander. Hetopeningsgedicht is een be- schrijvingvan eenbezoek aanIkea:


Ademloos bereikenwede parking vandevijandigemeubelketen waar je gerookte zalm opZweeds broodkaneten


terwijljekinderen of die vaneen ander


verdrinken in eenbad vanballen of simpelwegwordenmeegelokt.


Er wordt een sofa gekochtvoor een dochter die ‘allemysterie uit haar


levenheeft gebannen’, en dus ‘werktaan winsten op varkenskote- letten’.Dan gaat het weer huis- waarts met de constatering: Op de terugwegwerdenwebevangen/ door smog en weemoed/jij door smog/ ik door beide.Eenmooieafsluiter,om- dat even de suggestie wordt gewekt dat beiden dezelfde gevoelens de- len,maar de ik-figuur staatalleen. Eenzaamheid, dat is een gevoel


dat uit veel gedichten spreekt,maar het is eenvitale vorm, omdat de dichter vanuit eengeïsoleerde posi- tievoortdurendde spot drijft met de wereld en haar bewoners. Ook de dood wordt uitgelachen in


het wrange Darmkanker in kleerma- kerszit,met de regels op je buik neu- rie/ikeen protestliedjedat nooit strijdvaardig klonk/ jij klinkt strijd- vaardig/wanneerjerochelt en toe- geeft/ dathet voor niets geweest is. Diestrijdvaardigheid aanhet einde vaneen zinloosleven is weer zo’n krachtigetegenstelling, die het ge- dichtonder spanning zet. De winnares vandeC.Buddingh’-


prijshadbehalve de prijsook de bij- behorendelof verdiend.Dit is een sterk debuut,dat doetuitziennaar meer.


VICTORSCHIFERLI


Ontwrichtemenselijkeverhoudingen D


eleeuwendekeizer,dede- buutroman vandejonge Ethiopische Maaza Men- giste, laat weer eens zien


★★★✩✩ MaazaMengiste: Deleeuwendekeizer


VertaalddoorNeleYsebaert, Anthos,€19,95.


watliteratuur vermagindeverbeel- dingvan mensenineen sterk poli- tiek gekleurde werkelijkheid. De ro- man speelt zichaften tijdevan de Ethiopische revolutie,die in 1974 begonmet het afzetten vankeizer Haile Selassieenalsnel ontaardde in eenjaren durend militair terreur- bewind ondersocialistische vlag. Mengistemaakt op indringende wijze zichtbaar hoe deze revolutie diepingrijpt in de persoonlijkele- venssfeervan eenfamilie in Addis Abeba, de hoofdstad vanEthiopië. Blijkens eenindrukwekkende lite-


ratuurlijst achterin het boek heeft Mengiste, die eenmaster of finearts in creativewriting haalde aande New York University,zichgoed ge- documenteerdoverhet historische decor.Vervolgensheeft ze daar haar eigenverbeeldingoplosgelaten. Datlevertmeteen al in het begin


vanderoman eenpaar prachtige kortehoofdstukken op,waarin ze de laatstedagen vanHaile Selassie beschrijftvanuithetperspectiefvan de keizer. Hier wordt het beeld op- geroepen vaneen mandie zich, als Gods uitverkorene,onaantastbaar waant en volongeloofenontzetting tothet besef komt dat het spel uit is. In zijn laatsteurenspeelt hij keizer- tjeinzijn cel. LevendigensfeervolwektMengis-


te de chaos in het Addis Abebavan die dagentot leven. De opstand die leiddetot de valvan de keizer, de uitgelaten menigte,dearrestatie vanministersenambtenaren, die, ondanksdebelofte vaneen bloede- loze staatsgreep,zonderproceszul- len worden geëxecuteerd. Hetisde voorbode vaneen meedogenloos schrikbewind, dat nergens voor te- rugdeinst:opposanten worden openlijk mishandeld en half dood op straat achtergelaten om het pu-


Zo is er het verhaal vaneen vader, Hailu, arts in een ziekenhuis,die door militairen wordt gedwongen een zwaarmishandeldeopstande- linge in leventehouden, omdat ze eenbelangrijke bron is.Als hijtot euthanasie besluit om haar nog meerleed te besparen, wordt hij ge- arresteerd en in de gevangenismis- handeld.Enhet verhaal vanzijn zoon Dawit,die totzijn groteonge- rustheid altijdeen rebel is geweest, eerst tegenhet regimevandekeizer, later als betrokkene bijhet onder- grondse verzettegen de nieuwe machthebbers, een jongen die te- genwil en dank eenmoordenaar wordt. DezeDawit verliest in het verloop


vandeze geschiedenis zowel zijn oudstevriend als zijn vriendin. Zijn vriend, aanvankelijk zijn compaan in hun verzettegen de keizer, raakt dusdanigbetrokken bijhet nieuwe regime dat hij geen wegterugmeer zieteneenvluchtnaarvorenmaakt, die hem in het centrum vande macht plaatst.Opeen gegevenmo- ment staat Dawit,als sluipschutter vanhet verzet, ooginoog met zijn oudstevriend,die in eenlimousine door de straten vanAddis Abeba rijdt,onderdwang toegejuicht door de menigte,die langlevehet mar- xisme! scandeert. Devervreemdingvanzijn vriendin


is compleet als zij in haar naïviteit denkt dat je de machthebbersbeter vanbinnenuit kunt bijsturen dan ze bevechten. Zo laat Mengistesubtiel de ont-


HaileSelassie, in1973.


bliek angstaan te jagen, mensen verdwijnen spoorloos en ook kinde- renzijn niet veiligvoor deze terreur. Niemand weet nogwie hij kanver- trouwen. Tegendat decorvolgenweeen uit-


FOTOAP


gebreide familie uitdehoofdstaden worden we geconfronteerd met de spanningenendilemma’s die het nieuwe regime in de levens vanen de verhoudingentussen de familie- leden teweegbrengt.


wrichtendewerking zien vanzo’n extreme politieke situatie op men- selijkeverhoudingen. Methaar em- pathische vermogenenmededogen schetst ze uiteindelijk de eenzaam- heid vanalle betrokkenen,die allen op hun eigenmanier proberen in deze maatschappelijke junglete overleven.


ALLE LANSU


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56