OPINIE


Verkiezingen: iedereen wil naast de boer staan


BESCHOUWING


Het moet anders, maar we willen erbij helpen. We willen naast de boeren staan. Dat is een veel gehoorde uitspraak in de aanloop naar de verkiezingen. Vraag is wat dat in de praktijk betekent.


Door Mariska Vermaas D


e boer doet ertoe in de ver- kiezingscampagne voor de Tweede Kamer. Dat blijkt niet alleen tijdens de verkiezings- debatten die zich ook richten op de landbouw, maar ook in de bre- dere verkiezingscampagnes komt de landbouw regelmatig aan bod, met name bij de linkse partijen. De wens voor meer na- tuur, meer klimaatmaatregelen en meer woningbouw komen re- gelmatig bij een sector terecht: de landbouw. Die sector beschikt over de grond die daarvoor ge- bruikt zou moeten worden. Ook bij het behalen van de klimaat- doelen wordt de landbouw als belangrijk aspect genoemd. Terwijl de grote lijsttrekkersde- batten nog moeten komen, zijn de sectorspecialisten van politieke partijen al volop aan het strijden om de kiezer. Ook over landbouw en voedsel zijn al meerdere debat- ten geweest. En in die debatten lijkt het spreekwoord ‘wiens brood men eet, diens woord men spreekt’ zeker op te gaan. Linkse partijen - PvdD, D66,


GroenLinks, SP en PvdA - winden er geen doekjes om: de veesta- pel moet kleiner. “Boeren verdie- nen het eerlijke verhaal. We moe- ten duidelijkheid scheppen. We moeten er niet omheen draaien”, geven de partijen als argument voor hun starre standpunt. In de landbouwdebatten volgen er dan vervolgens wel verzachtende woorden: we gaan het samen met de boeren doen. “We moe- ten naast de boeren gaan staan”, klinkt het gemoedelijk. Er wordt overheidsgeld uitgetrokken, boe- ren worden geholpen bij bedrijfs- beëindiging of extensivering en verduurzaming. De partijen die traditioneel populair zijn onder


boeren, VVD, CDA en SGP, zeg- gen ook dat er veranderingen no- dig zijn, maar stellen dat het haalbaar en uitvoerbaar moet zijn voor de boer. Ze benadruk- ken de hoogstaande positie van de Nederlandse landbouw en het belang van de sector voor de economie. Ook de traditionele landbouwpartijen benadrukken: samenwerking met de sector is bij veranderingen essentieel. Het klinkt allemaal mooi en po- sitief. Hoe harder de boodschap, hoe meer partijen lijken te bena- drukken dat ze het samen met boeren willen oplossen. Op zich positief: er is oog voor de mensen achter het boerenbedrijf. Tegelij- kertijd roepen de mooie woorden wel vragen op. Want buiten de verkiezingsbubbel is afgelopen ja- ren veelvuldig geprobeerd met de sector tot een oplossing te ko- men, zoals in de stikstofimpasse. Tot concreet resultaat heeft dat nog niet echt geleid. Zelfs een verwoede poging om met het spe- ciaal opgerichte Landbouwcollec- tief tot een oplossing te komen, strandde.


De poging om als landbouw met één geluid te komen, strand- de vanwege onvrede tussen agrarische belangenorganisa- ties: het collectief klapte voordat het resultaat werd geboekt. De onvrede bij sommige boeren is zo groot dat felle acties volgden, waarna het kabinet besloot Far- mers Defence Force niet meer uit te nodigen. Inmiddels is bij de bestuurlijke overleggen over stik- stof een tweede partij van tafel: melkveehoudersvakbond NMV. De warme woorden van politi- ci om met de sector samen tot een oplossing te komen klinken goed, maar zijn met een sterk verdeelde sector wel een grote uitdaging.


Nieuwe eiwitbronnen voor duurzamer eetpatroon


De ontwikkeling van nieuwe, duurzamere eiwitbronnen gaat snel. Het is aan de voedingsmiddelenindustrie om deze nieuwe eiwitten te verwerken in aantrekkelijke en smakelijke producten.


OPINIE


Door Lotje van de Poll, Marjolein van der Spiegel en Ad Nagelkerke


D


e eiwittransitie is een van de grootste voedseluitda- gingen van onze tijd. Om een verschuiving naar een duurzamere eiwitconsump-


tie te bereiken, zal de consument duurzamere, meestal plantaardige, ei- witten op het menu moeten zetten. Maar de stap naar een volledig vege- tarisch of veganistisch voedingspa- troon is voor veel mensen een brug te ver. Door innovatieve ontwikkelingen groeien de mogelijkheden om staps- gewijs ons eetpatroon te verrijken met duurzamere eiwitten. De overstap naar een plantaardiger


eetpatroon vergt een blijvende ge- dragsverandering en we weten dat dat niet eenvoudig is. Slimme en smakelijke oplossingen om vlees en vis (gedeeltelijk) te vervangen, kun- nen hierbij helpen omdat we ons ge- drag daarmee niet al te ingrijpend hoeven te veranderen. En die oplos- singen ontwikkelen zich in hoog tem- po. Denk aan het groeiende assorti- ment van vlees-, vis-, of zuivelvervan- gers, of hybride producten met dier- lijk én plantaardig eiwit. Een mooi voorbeeld is het Neder- landse bedrijf Novish, dat zich toelegt op het maken van plantaardige vis- vervangers. Want vis is lekker, maar niet altijd duurzaam. Door de juiste


keuze in aroma’s, eiwitbronnen en an- dere ingrediënten, is het bedrijf erin geslaagd een reeks van smakelijke, 100% vegan visvervangers te ontwik- kelen, op basis van onder andere tar- we en erwten, zonder soja. Met name voor de vegetarische tonijn, die on- langs aan het assortiment toege- voegd is, zijn de verwachtingen hoog. Voordat nieuwe eiwitten op de markt zijn toegestaan, is goedkeuring van de Europese voedselautoriteit Efsa nodig. Voor een doorkijkje naar de eiwitten van de toekomst is het in- teressant te zien welke nieuwe eiwit- bronnen in behandeling zijn bij Efsa. Op deze lijst zijn insecten goed verte- genwoordigd, de eerste eetbare soort is onlangs officieel goedgekeurd. Daarnaast zien we veel eiwitextracten of -concentraten uit enigszins beken- de bronnen als groene bonen, water- linzen en garnalenschalen. Veelbelo- vend en innovatief zijn ook de zoge- noemde single-cell protein (SCP)-pro- ducten. Dit zijn eetbare biomassa’s die via fermentatie worden geproduceerd door micro-organismen zoals bacteri- en, gisten, schimmels en algen. Een voorbeeld van zo’n SCP is het ingrediënt Fermotein van The Protein


2020


in dat jaar werd de Nationale Eiwitstrategie gelanceerd


OPINIE Door ir. Filips G.H. Jager D


Posters voor de Tweede Kamer-verkiezingen. Voedsel en landbouw komen in de campagnes regelmatig aan bod.


De redactie nodigt u uit te reageren op onderwerpen die u bezig- houden of raken in uw bedrijfsvoering. Opiniestukken en brieven kunt u mailen naar redactie@boerderij.nl Tips en opmerkingen: 0314 35 81 00. De redactie behoudt zich het recht voor brieven en opiniestukken in te korten of niet te plaatsen.


e sojateelt komt in ons kikker- landje niet echt van de grond. En dat komt met name door ons grillige klimaat. Je zou verwachten dat hierdoor een waarschuwings- lampje gaat branden voor de Nationa- le Eiwitstrategie. Het tegendeel is waar: de plannen voor eiwitteelt in Nederland worden steeds ambitieu- zer. 10.000 hectare soja op de Neder- landse akkers, zodat we minder af- hankelijk zijn van geïmporteerde soja. Dat was de torenhoge ambitie van de Soja Green Deal, een afspraak tussen coöperatie Agrifirm, de minis- teries van Economische Zaken en In- frastructuur & Milieu en de noordelij- ke provincies. Vier jaar later staat de teller op een schamele 140 hectare en lijkt ‘nedersoja’ op grote schaal een droom die niet meer uitkomt. Een rendementsverhoging zou nog een goed vervolg kunnen geven aan


PAGINA 10


Brewery, dat wordt geproduceerd door fermentatie met een schimmel. De voedingsbodem voor deze schim- mel bestaat uit koolhydraatrijke rest- stromen van niet-allergene gewassen zoals cassave, mais, aardappelen, suikerbieten en suikerriet. Dit eiwit kan op een duurzame manier worden geproduceerd uit wereldwijd beschik- bare en lokaal geproduceerde gewas- sen. De opbrengst per hectare is vier keer hoger dan bij soja-eiwit, met een lager waterverbruik. Het eindproduct kan bijvoorbeeld worden gebruikt als ingrediënt voor vleesvervangers. The Protein Brewery verwacht in 2022 in de EU goedkeuring voor Fermo- teinTM te ontvangen en werkt mo-


Nederlandse sojaproductie komt maar moeizaam van de grond


De plannen voor sojateelt in Nederland zullen ons land niet minder afhankelijk maken van import, verwacht Filips Jager. Voor telers zijn de risico’s vooralsnog vaak te groot.


de Nederlandse sojateelt. Autark Energy Systems onderzocht samen met het biotechnologisch bureau My- celco of mycorrhiza hieraan een bij- drage kan leveren. Van deze schim- mel is bekend dat hij de plant helpt om voedingsstoffen uit de bodem op te nemen en zo de groei bevordert. Voor hun meerjarige project SoMy-


Co voegde het consortium op ver- schillende percelen in de Veenkoloni- en een mycorrhiza-coating toe bij het soja zaaigoed. Dit verhoogde inder- daad de teeltopbrengst, maar niet genoeg om het verbouwen van soja ook economisch rendabel te maken voor agrariërs. De oorzaak hiervan is te herleiden naar ons instabiele kli- maat en specifiek de natte herfst.


Andersoortige verwerking In het project werd ook onderzocht of agrariërs economisch meer uit soja zouden kunnen halen door het


zelf te verwerken tot olie en een ei- witbrok. Middels koudeperstechnolo- gie op een mobiele werkingsunit kon- den de sojabonen binnen het eigen bedrijf worden opgewaardeerd naar olie en eiwit voor menselijke of dier- lijke consumptie. Uit een analyse van de waardeke- ten blijkt dat op de Nederlandse markt effectief alle in Nederland ver- bouwde soja voor een goede prijs naar de humane consumptie gaat.


10


duizend hectare soja was de ambitie, maar er is nu een schamele 140 hectare


FOTO: ANP


FOTO: MICHEL ZOETER


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16