COLUMN


Grillige rivieren Column Jac van Tuijn, hoofdredacteur


In januari stond ik op de nieuw aangelegde ‘wakkere’ dijk, bij slot Loevestein, om er foto’s te maken van de ondergelopen polder Munnikenland. Ik zag kilometers watermassa tot aan de Waal, waar de vrachtschepen, in een bijna aangesloten colonne, opstoomden richting Duitsland. Onlangs was ik er weer, maar toen kon ik gewoon dwars door de polder lopen. De watermassa was weg. De colonne vrachtschepen trok nog steeds voorbij. En in de polder stonden de runderen, de Rode Geuzen, weer rustig te grazen. Ik had het principe ‘Ruimte voor de Rivier’ met eigen ogen gezien. Het werkt. De rivierdijk is ter plekke van de polder verlaagd, zodat bij hoogwater op de Waal het water de polder in kan stromen. Je moet maar durven, want het gaat om gigantische hoeveel- heden water en je moet niet denken wat er gebeurt als het niet volgens plan gaat. Blijkbaar hebben wij in Nederland de vakkundigheid om dit soort maatregelen te bedenken, te ont- werpen en goed uit te voeren. En ook de bestuurlijke moed om zo’n grote polder overstroombaar in te richten.


Export én een betere wereld Eerlijk gezegd kunnen we natuurlijk niet anders. Voor onze waterveiligheid moeten we onze waterbouwkundige exper- tise koesteren. In het buitenland kunnen we die expertise niet alleen te gelde maken, maar ook inzetten als Nederlandse bijdrage aan een betere wereld. Ik was daarom blij verrast met het onlangs door het Planbureau van de Leefomgeving gepubliceerde rapport over de mondiale waterproblemen. Het rapport heeft van de hele wereld de ‘hotspots’ in kaart gebracht van te veel, te weinig en te vies water. Het bureau identifi ceert voor het oplossen van de mondiale water- vraagstukken vier typen landschappen die ook ecologisch en sociaal-economisch een eenheid zijn: droogtegebieden, steden, kusten, en, jawel, rivieren. Die laatste is mij uit het hart gegrepen.


Geohydrologische eenheid Maar rivieren zijn grillig. Bovenstrooms is het een helder liefelijk beekje, maar stroomafwaarts kan een rivier maan- den helemaal droog staan, om zomaar te veranderen in een kolkende watermassa. Door de klimaatveranderingen gaan deze afwisselingen steeds vaker voorkomen. En de vervuiling zal toenemen naarmate er meer mensen in het


stroomgebied wonen en de economische activiteiten toene- men. In Nederland hebben we het allemaal al gezien met de Rijn en nu speelt het wereldwijd.


Zorg zelf voor het geld


Steden zijn niet gebouwd op deze grillen van rivieren. De vraag naar zoet water stijgt en houdt geen rekening met droogte. Waar de grillige vertakkingen in rivierdelta’s vroeger nog vrij konden meanderen, zijn nu wegen aangelegd die de aftakkingen afdammen. Waterbouwers, er is werk aan de winkel! En ga niet wachten tot opdrachtgevers geld bij elkaar hebben voor hun waterbouwprojecten, om vervolgens terecht te komen in een moordende concurrentie met de lokale bouwbedrijven. Er is meer geld op de wereld dan enkel de altijd veel te krappe budgetten van overheden. Zeker voor de aanpak van de problemen met rivieren. Want vaak valt rivieronderhoud, qua budget, tussen wal en schip. Letterlijk, want op de ene oever kan de ene provincie verantwoorde- lijk zijn en op de andere oever een andere. Om over twee verschillende landen maar te zwijgen.


Watervervuiling


De PBL-studie laat zien dat watervervuiling veruit het groot- ste mondiale waterprobleem is. Het is nu al goed voor jaar- lijks 780.000 doden. Ter vergelijking: overstromingen leiden jaarlijks tot 6000 slachtoffers en oorlogen staan op 75.000 slachtoffers. Waterzuiveraars, er is werk aan de winkel! Maar slachtoffers maken nog geen markt voor watertechnologie! Als er al lozingseisen zijn, wordt er in veel landen nauwelijks op gehandhaafd en kunnen vervuilers hun afvalwater onge- moeid blijven lozen. De oplossing ligt in de rivier. Door boven- strooms water te zuiveren, wordt de rivier benedenstrooms schoner en kan goedkoper drinkwater worden gemaakt. Voor benedenstroomse drinkwaterbedrijven kan het interes- sant zijn mee te betalen aan bovenstroomse waterzuivering. Waterbehandelingstechnologie heeft een enorme potentie. Veel groter dan de huidige markt voor high-tech Westerse technologie. De creativiteit moet dan wel zitten in het vinden van alternatieve fi nanciering. Gelukkig raakt de Nederlandse watersector daar steeds meer van doordrongen. Nu nog de omslag naar het denken in stroomgebieden.


WATERFORUM MEI 2018


11


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48