Op elk gewenst moment een beregeningsadvies HOOFDARTIKEL BEREGENING


Er bestaan diverse adviessystemen die vee- houders ondersteunen bij het zo doelmatig mogelijk beregenen. Een veel toegepast en vrij recent systeem is het internetprogramma BeregeningsSignaal van ZLTO. Het rekenmo- del achter dit programma is mede ontwikkeld door Idse Hoving, onderzoeker bij Wagenin- gen UR. Op elk gewenst moment geeft het programma een beregeningsadvies per per- ceel. De veehouder krijgt per e-mail een at- tentie waar, wanneer en hoeveel hij moet beregenen, inclusief het verwachte rende- ment van de beregening. Om het programma te gebruiken is een peil-


buis voor het meten van de grondwaterstand noodzakelijk (te plaatsen in het voorjaar bij grondwaterstanden hoger dan 1,5 meter be- neden maaiveld). De textuur van de bodem is bekend dankzij een automatische koppeling met de Bodemfysische Eenhedenkaart (kort- weg bodemkaart) van Nederland. Het is wel noodzakelijk dat veehouders een- malig hun percelen intekenen in het program- ma. ‘Van elk perceel geeft het programma een grafiek waar je de bodemvochtbalans uit kunt aflezen. De balans tussen neerslag, capillaire opstijging en verdamping is zo con- tinu in beeld’, zegt de onderzoeker.


Hoving tekent wel aan dat het een modelma- tige benadering van de werkelijkheid blijft. ‘Een koppeling met bodemvochtsensoren zou het mooiste werken. Het nadeel daarvan is dat het altijd puntmetingen zijn. De vertaling naar de actuele hoeveelheid bodemvocht is complex en erg afankelijk van de bodemtex- tuur’, legt Hoving uit. Precisielandbouw met sensoren is volgens hem voor akkerbouwge- wassen het eerst rendabel. Voor een winstge- vende toepassing in grasland zijn de prijzen van ruwvoer doorgaans te laag en is Berege- ningsSignaal een prima alternatief. www.zlto.nl/beregeningssignaal


Nu het resultaat van een melkveebedrijf steeds meer afhankelijk is van prestaties op het vlak van duurzaam- heid, komt beregening in een ander perspectief te staan. ‘Op termijn is de gewasopbrengst bepalend voor de mest- plaatsingsruimte en in de duurzaamheidsprogramma’s van zuivelafnemers is eiwit van eigen land een belang- rijk kengetal’, geeft Van der Vegte aan. ‘Het stikstofover- schot in de bodem is relevant bij de doelstelling om als sector onder het stikstofplafond te blijven.’ Steeds vaker komen deze kengetallen terug in de voor- waarden voor duurzame melkstromen waar premies aan gekoppeld zijn. Neem bijvoorbeeld de nieuwe Top-Zuivel- lijn van FrieslandCampina, waarvoor ten minste vijftig


Tabel 1 – Kosten van beregenen in euro’s (bron: Groeikracht BV) kosten


investeringskosten investering haspel investering pomp vier pulsen totaal


vaste kosten afschrijving in 15 jaar


gemiddelde rente bij 4% over 15 jaar jaarlijks onderhoud/reparaties vaste kosten per jaar


vaste kosten per ha bij 50 ha (1 x per 4 jaar) vaste kosten per ha bij 25 ha (1 x per 4 jaar)


variabele kosten kosten per beregening – verzetten haspel met trekker + man à € 200 gem. 3 ha per keer – diesel 10 liter/uur, capaciteit 90 m3 – totaal


/uur, 35 mm = 39 l/ha totaal variabele kosten bij zes rondes beregenen


totale kosten per jaar totale kosten per ha bij 50 ha totale kosten per ha bij 25 ha


Uitgangspunten bedrijf: 40 ha gras en 10 mais, 1 x per 4 jaar beregenen, bij intensief bergenen max. 25 ha zes keer 35 mm beregend


4.000 1.200 500


5.700 456 912


in euro’s


40.000 10.000 10.000 60.000


procent eiwit van eigen land moet komen. Dat kan in een droog jaar zonder beregening verdraaid lastig zijn. Beregening wint dus aan betekenis, ondanks dat het in de meeste jaren goedkoper is om gras of mais aan te kopen. Ook Leo Tjoonk, kenniscoördinator ruwvoerteelt bij Agrifirm, merkt dat beregening aan belangstelling wint. ‘Boeren zijn alerter op de droogte. We krijgen er veel vragen over, en niet voor niets. De groei loopt al 1700 kilogram droge stof achter op vorig jaar. Het door- lopend neerslagtekort ligt een fractie onder dat van de vijf droogste jaren.’


Minder organische stof, vaker beregenen Net als Abbink en Van der Vegte adviseert Tjoonk zijn klanten om tijdig te beginnen met beregenen. Het reken- programma BeregeningsSignaal, dat door ZLTO wordt aangeboden, kan een goede richtlijn bieden (zie kader hierboven). ‘Als je eerder begint, heeft de grasmat een groter herstelvermogen en is het effect op de opbrengst groter’, zegt Tjoonk. De duur, hoeveelheid en frequentie van beregenen zijn volgens hem sterk afhankelijk van de grondsoort, of meer specifiek van het organischestof- gehalte in de bodem. Naarmate een bodem minder orga- nische stof bevat (zoals zand), is het verstandig om vaker kleinere hoeveelheden te doseren. Humusrijke grond- soorten (zoals lichte rivierklei) zijn beter in staat om


Tabel 2 – Vermijdbare verliezen dankzij beregenen voor mais (bron: Groeikracht BV)


67 43


110 660


1.116 1.572


kg ds/ha ds (%) vem


zetmeel (g/kg ds)


prijs per kg ds (euro) prijs per ha (euro)


hakselkosten per ha (euro) beregeningskosten (6 x 30 mm) saldo op stam/kg ds (euro) saldo op stam per ha (euro)


niet beregend wel beregend 10.011


36,2 980 276


0,167 1.668 400 0


0,13 1.268


18.697 38,1


1013 359


0,180 3.373 450


1.572 0,07


1.351


Uitgangspunten: kvem-prijs 0,208 euro, prijs maismeel/kg ds 0,232 euro, prijs/kg maiszetmeel 0,334 euro


6


veeteeltGRAS JULI 2019


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40