ACHTERGROND


BOERDERIJ VANDAAG VRIJDAG 17 JANUARI 2020 PAGINA 6


AVP teisterde de Amerikaanse continenten ACHTERGROND DOOR VINCENT TER BEEK D


ode biggen in een greppel, omringd door hout en ban- den. Mannen eromheen die klaarstaan om de resten te verbranden. De grote foto rechts zou bijna een scène uit Oost-Eu- ropa of Azië op dit moment kun- nen zijn: een poging om de gevol- gen van de recente uitbraak van Afrikaanse varkenspest (AVP) te beperken. Het feit dat de foto zwart-wit is, verraadt echter dat dit tafereel zich niet in 2020 af- speelt en zeker niet in het ‘Oos- ten’. De foto is ruim 35 jaar gele- den gemaakt en hangt nu in het Museo de la Revolución in Hava- na, Cuba.


Vier landen


In de jaren zeventig en de vroege jaren tachtig, lang voordat de huidige problemen met Afrikaan- se varkenspest West-Europa en Azië teisterden, was het virus al aanwezig in Afrika en op het Ibe- risch schiereiland. Ook vier lan- den in Noord- en Zuid-Amerika zagen zich geconfronteerd met AVP: Cuba (zelfs twee keer), de Dominicaanse Republiek, Haïti en Brazilië. Boerderij dook in de geschiede- nisboeken om meer te weten te komen over AVP in de Ameri- kaanse continenten. Het resul- taat is te lezen in de kaders hier- onder.


Uit dit onderzoek komen drie


conclusies naar voren. Ten eer- ste: 1,2 miljoen varkens werden geruimd in Noord- en Zuid-Ame- rika. Ten tweede blijkt dat het varkenspestvirus meerdere ke- ren Zuid-Amerikaanse landen binnenkwam. De eerste keer was in 1971, toen het virus in Cuba


Cuba, 1971


In 1971 was er in Cuba een AVP- uitbraak in het gebied rondom Havana. De eerste gevallen wer- den jaar gesignaleerd op een be- drijf met meer dan 11.000 vlees- varkens.


De Cubaanse autoriteiten, die het risico voor de 1,5 miljoen var- kens in het land niet onderschat- ten, ruimden alle varkens in twee provincies. Uiteindelijk waren er 33 uitbraken in deze twee pro- vincies. In totaal werden 463.332 varkens geruimd.


Cuba had indertijd nog com- merciële banden met Spanje, vanwege de taal en de geschie- denis. Bovendien ging AVP toen al tientallen jaren rond op het Iberisch schiereiland. Zeer waar- schijnlijk is het virus destijds via besmette voedselresten vanuit een Spaans vliegtuig in Cuba te- rechtgekomen.


Dominicaanse Republiek


De uitbraken van Afrikaanse var- kenspest in de Dominicaanse Re- publiek werden officieel in au- gustus 1978 bevestigd, maar alles wijst erop dat varkens al in janu- ari van dat jaar aan het virus be- zweken.


Daarnaast is niet compleet dui- delijk wáár de eerste uitbraak was. Aannemelijk lijkt dat die plaatsvond in de hoofdstad San- to Domingo, omdat alle andere uitbraken ook begonnen in een grote stad (met vliegveld). Uiteindelijk werden 374 haar- den gevonden en zijn alle 192.000 varkens in het land ge- ruimd. Het land werd in 1981 weer AVP-vrij verklaard.


Als Afrikaanse varkenspest (AVP) uit Noord- en Zuid- Amerika wegblijft, kan dat voor winstgevende jaren in deze continenten zorgen. In de jaren zeventig van de vorige eeuw werden beide continenten niet gespaard: ruim 1,2 miljoen varkens werden geruimd.


Drie keer stak het AVP-virus de oceaan over


opdook. In 1978 kwam het onge- veer tegelijkertijd in Brazilië en in de Dominicaanse Republiek binnen.


Boot en vliegtuig


De derde conclusie is heel inte- ressant en heeft betrekking op de manier waarop het virus zich verspreidde: dit gebeurde name- lijk per boot of per vliegtuig. Met andere woorden: mensen brach- ten het virus binnen. Al met al is het lang geleden


dat Noord- en Zuid-Amerika op deze schaal te maken hadden met AVP. Sindsdien is er ook veel bij- geleerd over het virus. En inder- daad, oceanen vormen een groot obstakel voor het virus. Het is echter goed om te beden-


ken dat Afrikaanse varkenspest er drie keer in slaagde om via rei- zende mensen grote afstanden te overbruggen en de Amerikaanse continenten te bereiken. En dat gebeurde zelfs in een tijd dat de wereld nog lang niet zo verbon- den was als nu.


Cuba, 1971. Varkens worden na een uitbraak van AVP in de omgeving van Havana verbrand.


Brazilië, 1978. Voedselresten uit vliegtuigen, gevonden op het als eerste door AVP getroffen bedrijf, in Paracambi.


Brazilië 1978-1981: gerichte destructie Geruimde varkens in een graf in de deelstaat Mato Grosso (Brazilië, 1978).


1,2 MILJOEN GERUIMDE VARKENS NA 843 UITBRAKEN land Cuba


jaar 1971


Brazilië


Dominicaanse Republiek Haïti Cuba


totaal bron: PigProgress Haïti, 1978-1983: algehele destructie


De eerste dieren op Haïti stierven in de herfst van 1978. Uiteindelijk stierf een groot deel van de varkenspopulatie die merendeels op kleinschalige familiebedrijfjes onder slechte omstandigheden werd gehouden. Net als in de Dominicaanse Republiek was het al snel duidelijk dat destructie van alle varkens de juiste aanpak was.


In Haïti, een van de armste landen ter wereld, werden in die tijd zo’n 1,4 miljoen varkens gehouden. Canada, Mexico en de Verenigde Staten vreesden dat het virus de oversteek naar het vasteland zou maken en be- sloten de destructie te betalen. Meer dan 384.000 varkens werden ge- ruimd, wat 9,5 miljoen dollar kostte.


De president van Haïti verklaarde het land eind april 1982 officieel vrij van Afrikaanse varkenspest. Het destructieprogramma werd in 1983 op- geheven.


1978-1981 1978-1980 1978-1983 1980


uitbraken 33


231 374 93 56


843


geruimde varkens 463.332 66.966


192.473 384.391 123.287


1.230.449


In Brazilië gingen de eerste varkens vanaf april 1978 dood op een bedrijf op een uur rijden van Rio de Janeiro. De varkenshouder maakte zich er in het begin niet druk om en verkocht gewoon zijn varkens. Nadat AVP eenmaal bevestigd was, startte een grootschalig onderzoek naar de locaties van de verkochte dieren. Na wat spoorzoeken bleek dat de varkens naar 224 locaties in 18 Braziliaanse staten waren vervoerd. Het land had op dat moment zo’n 34 miljoen varkens. Vijf staten rappor- teerden meer dan twintig AVP-haarden in onder andere de varkensstaten Paraná en Santa Catarina, maar ook in São Paulo, Rio de Janeiro en de noordelijke staat Pará.


Een noodplan leidde tot het ruimen van bijna 67.000 varkens. In 1981 kwamen nog een paar positieve monsters uit het lab terug, wat het tota- le getal op 231 locaties bracht. In september 1983 werd het land officieel AVP-vrij verklaard.


De varkenshouder waar de epidemie startte, werkte op het nabijgele- gen vliegveld van Rio de Janeiro waar net een nieuwe terminal in gebruik was genomen. Die had geen verbrandingsinstallatie voor voedselresten. De betreffende varkenshouder bracht voedselresten uit vliegtuigen af- komstig uit Portugal en Spanje mee naar huis en mixte die door het var- kensrantsoen.


Cuba, 1980: lokale depopulatie


Cuba kreeg als enige land in Zuid-Amerika twee keer te maken met een uitbraak van AVP. Nadat het virus in 1971 uitgeroeid was, stak het in 1980 aan de andere kant van het eiland opnieuw de kop op. Er werden in to- taal 56 uitbraken gevonden.


In Cuba waren destijds 1,4 miljoen varkens. Het land koos voor eenzelf- de aanpak als in 1971: volledige depopulatie in de drie besmette provin- cies. Het land ruimde 123.000 varkens. Volgens de officiële cijfers voldeed de aanpak: het virus was verdwenen in augustus 1980. De Cubaanse au- toriteiten vermoedden dat de uitbraak te wijten was aan de bootladin- gen Haïtiaanse bootvluchtelingen die naar de Bahama’s, de Verenigde Staten en Cuba kwamen. Zij leden soms schipbreuk en aan boord waren geregeld levende dieren en voedsel, een risico voor de dier- en volksge- zondheid.


FOTO: DR TÂNIA MARIA DE PAULA LYRA


FOTO: MUSEO DE LA REVOLUCIÓN


FOTO: DR TÂNIA MARIA DE PAULA LYRA


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20