FORUM
Zuidwest Nederland is geen delta, maar door zee aangetast land
De zogenaamde Zuidwestelijke Delta is geen delta, want een echte delta ontstaat doordat rivieren een waaier aan sediment in zee leggen. In Zuidwest Nederland is de situatie tegenge- steld. De zee sloeg er diepe gaten en maakt het gebied kwetsbaar voor overstromingen en verzilting. De huidige be- naming is misleidend en daardoor liggen verkeerde beslissin- gen op de loer.
Na de watersnood in 1953 werden burgers gestimuleerd om zich gewoon weer in Zeeland te vestigen. Om bewoning van het land niet te ontmoedigen, verzwegen de autoriteiten het afglijden van dijken langs de fl anken van de zeegaten. De ramp in ’53 en eerdere overstromingen werden destijds niet veroorzaakt door wateroverslag van dijken, maar bij lager water door dijkval. Hier helpt geen dijkverhoging, wel het af- sluiten van de zeegaten en peilbeheer.
Waterveiligheid Het oorspronkelijke Deltaplan ging voor kustherstel. De huidige Deltawerken wijken hier aanzienlijk van af. Nog altijd bedrei- gen (half-)open zeegaten de waterveiligheid. Het afsluiten van de Nieuwe Waterweg en een dam in de Westerschelde zou- den het land en de dijken veel beter beschermen en dijkval voorkomen. Overigens is niet alleen de waterveiligheid ge- baat bij het afsluiten van de zeegaten, ook de zoetwatervoor- ziening profi teert van deze aanpak.
Zinloos verzilten In het huidige Deltaprogramma mag de zee het land ech- ter nog verder binnendringen. Op het programma staan getij op de Grevelingen en verzilten van het Volkerak-Zoommeer. Tijdens een informatiebijeenkomst van de Stadsraad Steen- bergen in mei 2016 konden de programmadirecteuren en de vertegenwoordiging van Rijkswaterstaat deze plannen met geen enkel steekhoudend argument onderbouwen. Na de presentaties stemde de zaal dan ook vrijwel unaniem tegen
34 WATERFORUM NR 5
zinloos verzilten. Zeeland was nog nooit zo zout. De verzilting tast de leefbaarheid nu al aan en landbouwers in het gebied moeten steeds meer kunstgrepen uithalen hun land te kunnen blijven bewerken. Bij hoge rivierafvoeren en stormopzet is de nationale noodberging Volkerak ook veruit ontoereikend. Door het afsluiten en verzoeten van de zeegaten en het vast- houden van rivierwater, kan tijdelijke wateropvang worden gewaarborgd en komen er zoetwaterreserves voor periodes van droogte. Door het omleiden van de waterstroming ont- staat tevens een estuarium.
Deltaprogramma mist visie Grote waterbouwkundige infrastructuur kan niet zonder een lange termijn visie. Dit soort kunstwerken vergt decennia aan voorbereiding en gaat na aanleg vaak meer dan een eeuw mee. Het Deltaprogramma 2017 suggereert toekomstbesten- digheid, maar kijkt nauwelijks vooruit: ‘Voor de eerste zes jaar in detail en de twaalf jaar daarna op hoofdlijnen, met een doorkijk naar 2050.’ De beslissing om de Nieuwe Waterweg af te sluiten wordt op de lange baan geschoven en van het afsluiten van de Westerschelde is al helemaal geen sprake.
Radicale wijziging Onmisbare infrastructuur, zoals zeesluizen voor afsluiting van de Nieuwe Waterweg en een Westerscheldedam, dienen rond 2050 aan het landelijk watersysteem toegevoegd te zijn. Zo kunnen aanzienlijke waterloopkundige verbeteringen wor- den gerealiseerd, waaronder een betere verdeling van zoet- water. Dit is alleen haalbaar met een radicale koerswijziging van het Deltaprogramma. Een goede start zou zijn om niet langer om de hete brij heen te draaien en te erkennen dat een delta en zeegaten beslist niet hetzelfde zijn.
Wil Borm
Clemens de Witte Adviesgroep Borm & Huijgens - integraal waterbeheer
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48