UNTAC


55


‘Het gaat erom of de politiek risico’s durft te nemen’


Khmer was niet ontwapend en bleef zich roeren, tot het overlijden van Pol Pot in 1998. Een half jaar eerder had Hun Sen een staatsgreep gepleegd en sindsdien bestaat de democratie alleen in naam. Met die wetenschap is het las- tig vol te houden dat de missie een on- betwistbaar succes was. In totaal zijn er rondom de verkiezingen twintig blauw- helmen om het leven gekomen door direct vuur van de Rode Khmer. Ook dit is grotendeels vergeten door het hogere aantal slachtoff ers in Somalië en Bosnië. UNTAC had zich aanvankelijk zeer risicomijdend opgesteld, de focus lag heel sterk op het voorkomen van escalatie. Maar wat als UNTAC vanaf het begin van de missie een assertieve- re houding had aangenomen en meer risico had genomen? Dan waren de VN er misschien wel in geslaagd de Rode Khmer – die zich aanvankelijk afwach- tend opstelde – te ontwapenen en had men de escalatie mogelijk in een vroeg stadium kunnen tegenhouden.’


Wat kunnen we leren van deze studie? ‘Mijn studie laat zien dat de inter- pretatie van het mandaat van een vredesoperatie nauw is verbonden met de politieke bereidheid om risico’s te accepteren. In Cambodja werden de beperkingen van het peacekeepingman- daat door de missieleiding naar voren gebracht als excuus voor het mijden van risico’s. Maar op het moment dat de druk toenam om tot een succes te komen, werd het mandaat een stuk fl exibeler geïnterpreteerd. Het theo- retische onderscheid dat vaak wordt gemaakt tussen peacekeeping en peace enforcement geeft dus een verdraaid beeld van de werkelijke dilemma’s in vredesoperaties. Daarnaast moet erkend worden dat vredesoperaties geen risicoloze ondernemingen zijn.


Risico nemen is vaak nodig is om missiedoelen te behalen. Tot slot toont mijn dissertatie aan dat de situatie in een VN-operatie onverwacht heel snel kan veranderen en de medewerking van alle partijen niet blijvend is gega- randeerd. Voor een VN-operatie wordt het bijna onmogelijk om onpartijdig te blijven als een van de partijen zich niet meer aan de afspraken houdt. Wil je die onpartijdigheid wel waarborgen, dan moet een VN-operatie zelf voldoende robuust zijn, zodat ze niet te veel op een van de partijen – en vaak is dat de rege- ringspartij – hoeft te leunen. Dat zagen we ook in Cambodja. Toen de situatie escaleerde – en de VN toch een succes wilden hebben – werden ze afhankelijk van de regeringspartij en verloren ze hun partijdigheid.’


Aanleiding UNTAC


De aanleiding voor de VN-vredes- operatie UNTAC in Cambodja was het vredesakkoord dat in oktober 1991 werd getekend in Parij s en waarmee decennia strij d in Cam- bodja officieel ten einde kwam. De VN werden aangewezen om dit vredesakkoord als neutrale partij te implementeren. De twee hoofdtaken van de VN waren het ontwapenen van de strij dende Cambodjaanse partij en en het organiseren van vrij e en eerlij ke verkiezingen. In totaal onder- tekenden vier Cambodjaanse partij en het vredesakkoord, waaronder de maoïstische bewe- ging Rode Khmer die Cambodja van 1975 tot 1979 met een genoci- daal schrikbewind bestuurde.


checkpoint


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76