14 amsterdam
aanleggenvan wegenentunnels. tekstCORRIEVERKERKfoto’sKLAASFOPMA
D
ruk is het nogniet,inde try-outweken. Op zon- dagslenterteen enke- lingdoor de ruimten vanbezoekerscentrum
NAPinhet stadhuis,gewijdaan de zegeningenvan het Normaal Am- sterdams Peil. De entree oogt spec- taculair.Een blauwe, vervreemden- de ruimtedoemt op.Deogenmoe- tenevenwennen. Ziterglas voor? Kanmen er gewoon binnenstap- pen?Ja, dat kan. De stapinhet licht brengtdenieuwsgierigeineensoort wetenschappelijkekermisattractie. Vloer en plafond spiegelen. Het voeltalsofdebezoeker ingesloten wordt in eenblauwecilinder,met ronde muren waarop teksten wor- den geprojecteerd als:‘Watishoog- te?’ en ‘Hoe hoog staatuhier?’ Eenblik naar beneden en men
kijkt in een peilloze diepte,waarin demuurteksten totinhet oneindige lijkendoor te zweven. En het pla- fond?Dat lijkttot het heelal te rei- ken. Duizelingwekkend en minder aanteradenvooriemandmethoog- tevrees. Vanuit eenruimte verderop klinkt
een ingebliktestem: “Tot zover het nieuws.Hier volgendewaterstan- den.” De stemvult een zaaltjewaar- in NAP-meterpalen als kunstwer- kenprijken. Er staanbordjes bijmet uitleg:‘HetNAP is het vlak tenop- zichtewaarvan in Nederland hoog- tenwordengemeten’. En niet alleen in Nederland; het
NAPgeldt, leren we,ook voor vele andereEuropese landen. Een be- langrijkijkpunt bij het aanleggen vanwegen, tunnels,bruggen, via- ducten en riolering, maar ook voor het meten vandewaterstand in pol- ders en de dieptenvan rivieren, ka- nalenenhavens. De vloer is opgesierdmet de kaart vanNederlanden,alsextrainfo,het
vandaagbezoekerscentrumNAP in hetstadhuis.Daar wordtde geschiedenis geschetst vanhet Normaal Amsterdams Peil. Belangrijk bij hetmeten van waterstanden,maar ook bij het
Prins Willem-Alexander opent
DINSDAG 12OKTOBER2010
KomindeStopera zien hoe laa
laagste punt vanNederland. Datis bij Nieuwerkerk aan denIJssel, waar men 6,76 meter onderNAP heeft gemeten. Alhoewel? Over het rechtzichtemogen be-
roepen op de titelvan laagste Hol- landsepuntiswel felle strijd gestre- den. Twee Zuid-Hollandse gemeen- tenmeenden de titeltemogen clai- men: Zuidplas (bestaande uit Nieu- werkerkaandenIJssel,Moordrecht, Zevenhuizen en Moerkapelle) en Waddinxveen. Hetofficiëlepunt ligt dusindeeerstgenoemdege- meente, bij de A20.Maar daar ne- mendeWaddinxvenersnietzomaar genoegenmee.Volgenshenbevindt zichinhun dorpzelfs ‘het laagste polderwaterpeil terwereld’: 7,10 on- derNAP. Eenofficieelbordjestaat daar dus
niet.Wel eenkunstwerk,dat in 1996 werd geplaatst: De Vergeten Plek. Hetbestaatuit twee schoepraderen uiteengeslooptgemaaluit1875.Het is bedoeld als symbool vanhoe mensenmetbehulpvandetechniek een grootgebied wisten in te polde- renenbewoonbaar temaken. Inhetbezoekerscentrumgaatmen
er niet over in discussie. Welkan de liefhebber doorkijkers
in de muren driedimensionale plaatjes aanschouwenvan onder meerdeaanlegvan de Oesterdam. Eenmuurtje met eenoude marme- renpeilsteen prijkt in de laatste ruimte. ‘Zeedykshooghte zynde ne- genvoet vyfduymboven stadts- peyl’staat erop te lezen. In Amster- dam zelf is nogéén zo’noriginele steentevinden: in de muur vande Eenhoornsluis in de KortePrinsen- gracht.Enverder zien we in de niet ál te groteruimtesantiekeennieu- were meetapparatuur,waterpasin- strumenten en historische foto’s. Wiewil, kanook luisteren naar ge-
DeEenhoornsluis. Linksboven, naast de deur ziteen lichtere steen en dat is de peilsteen die hetNAPaangeeft.
luidsopnamen. Zondagsputterde de daarvoor beschikbareappara- tuur nogwel wat. ‘Ing Lely tells his story’?Vast wel. Alleen klonkdoor de
bijbehorendetelefoontjes
slechtseen langdurige ruis. Maar vandaagwordt het exposi-
tiecentrumofficieelgeopend door prinsWillem-Alexanderendan zal de storingvast en zekerverholpen zijn. Hetlaagste punt vanNoord-Hol-
landiseen weiland aan het Marker- meer, naast de EtersheimerBraak- molen, in Etersheim dus, in de ge- meenteZeevang,evenonderHoorn. Dat ligt 6,64 meter onderNAP. Hetdorpje UbachsbergindeZuid-
Limburgseheuvels scoort met 185 meter boven Normaal Amsterdams Peil juist weer hoog op de lijst met hooggelegenpunten, maar on- geslagenaan de topstaat toch het Drielandenpunt in Vaals:vlak bij dat puntiseen hoogte gemeten van maar liefst 322,70 meter boven NAP. Een verwijzingnaar het NAPont-
Depeilsteen vandeEenhoornsluis.
breekt ook niet bij de aanlegvan de Noord/Zuidlijn. ‘Niet alleeneen af- fairevan boringenenoplopende kosten,’ schreefde LeeuwarderCou- rant ooit.‘Ook eenarcheologisch project,een zoektocht naar het ver- leden (...) De bouwerskomen tot25 meter onderNormaal Amsterdams Peil. Ze bereiken aardlagen vanvijf- tigduizendtot twintigduizendjaar
voor Christus,detijdvan de jagers, verzamelaarsenmammoeten.’ Hetnieuwe bezoekerscentrumis
het verlengde vanhet al veel langer bestaandeNAP-project,indebrede binnenstraatvan het stadhuis.Dat is een25meter langreliëf,waarop het verschil in waterstandentussen Amsterdam en andereplaatsen in Nederland wordt aangeduid. Hetis gemaakt door Louis vanGasteren en Kees vander Veer. VanGasteren wasdoor films die
hij maakterond het thema Neder- land-waterland geboeid geraakt door het NAP. Hij vergeleek het met anderemeetsystemen. ‘Ook u,’ schreefhij eenkwart eeuwgeleden bijhet driehonderdjarigbestaan vanhet NAP, ‘bent gewogennauw geboorte,dankzij eenafspraak die mensenvoordienhadden gemaakt: hetstandaard-kilogramgewicht.De hoofdzuster konhet noterenenook het tijdstip waarop het plaatsvond dankzij eenandere afspraak: GreenwichMean Time.’
Waddinxveen en Zuidplas kibbelen over laagste punt
Op school, aldus VanGasteren, werd weleens terloops gesproken over dat Amsterdamse peil,waarop onze waterhuishoudingisgeba- seerd.‘Welaan,Amsterdam,dáár is die afspraak gemaakt,daar kwam de overeenkomst totstand tussen mens en water, over de gemiddelde zomervloedstand vandezee. En op de Zeedijk in Amsterdam werd dat contract bezegeld met een steen en eenmerkteken.’
huis,in1988.Behalve het reliëf is ookdezogenoemde NAP-paal te zien die –geheidtot op de tweede zandlaag–dwars doorhet gebouw naar boven komt.Bovenop de paal bevindtzicheen
H bronzen
NAP-ijkpunt.Debovenkant is pre- cies op NAP-niveau,dus op nulni- veau. Hetgeheel heefteen ceremoniële
en toeristischefunctie. De officiële paal, 22 meter lang, werd in 1953 op deDamindegrondgeboord.Daaris voor het publiek enkel nogmaar eendeksel vantezien. Vandaar het modelindeStopera. Naast de paal behelst het project
ook nogtweewaterkolommendie de waterstand op zeeweergeven– met dusdeinvloed vanhet getij.Ze tonen de actuele waterstand bij IJ- muiden en bij Vlissingen. Diewordt
et NAP-project waseen ge- schenkvandestichtingNAP. bij de openingvan het stad-
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40