48 KVK EN SCHIFFERBÖRSE OOGSTEN SUCCES MET CURSUS
DUISBURG QUINWALO staat voor ‘Qualification Inland Waterway Logistics’. Het is een bijscholingscursus voor leerlin- gen en werknemers in de logistieksector. De cursus is een initiatief van de Kamer van Koophandel Nederrijn samen met de Schifferbörse in Duisburg. Doel is aandacht te vragen voor het ‘systeem water’ zodat meer bedrijven in de logistieke sector ge- bruik gaan maken van de binnenvaart. De cursus is twee jaar achtereen een groot suc- ces, en werkt met wachtlijsten. In 2017 komt de derde lichting.
844 | WEEK 42-43 19 OKTOBER 2016
QUINWALO – binnenvaartmoduul voor logistiekspecialisten
“We hebben 40 plaatsen in de cursus, meer gaat gewoon niet”, vertelt Dr. Ansgar Kortenjann van de Kamer van Koophandel Niederrhein en verantwoordelijk voor de cursus. Dat betekent dat nu alleen werkne- mers deelnemen wiens bedrijf lid is van de Schifferbörse.
Quinwalo ging in 2015 van start. Toen stond de limiet nog op 35 deelnemers. In 2016 werd vanwege de grote vraag de groep wat opge- rekt. De Quinwalo-cursus vindt één maal per jaar plaats, op acht dinsdagen in het voorjaar. Na werktijd wel te verstaan. Deelname is daar- om geheel vrijwillig*. Of misschien een beetje op aandringen van de werkgever. Bij volledige
De geslaagden na de uitreiking van de certificaten in mei.
afronding van de cursus krijgen de deelne- mers een certificaat van de Schifferbörse. Dat heeſt weliswaar geen officiële status, maar laat zien dat de leerlingen het één en ander geleerd hebben over 1) binnenwateren en wa- tereconomie, 2) organisatie en techniek in de binnenvaart en 3) vrachtcontracten en conflic- ten. Docenten komen allemaal uit de praktijk, van waterbouw, scheepstechniek, schippers- school, advocatuur, rederij en haven.
Het is een waaier aan kennis die compact wordt overgedragen. Zowel de leerlingen als
Foto IHK Niederrhein
ook de bedrijven zijn zeer te spreken over de opgedane ervaring. Op grond van feed- back van de leerlingen uit het eerste jaar is in het tweede jaar (2016) meer praktijk, en dus minder theorie in de cursus gepakt. Zo bezoeken de deelnemers het scheepsont- werp-instituut DST, proberen ze de scheeps- simulator SANDRA uit, draaien een avond mee op het schoolschip Rhein en bezoeken een overslagbedrijf.
Tot nu toe is Quinwalo alleen voor de 66 bedrijven en instellingen die lid zijn van de
Schifferbörse, toegankelijk. Zij mogen gratis hun leerlingen sturen. De KvK zou ook andere deelnemers – tegen betaling – willen toelaten, maar ze hebben nu niet de capaciteit beschikbaar, niet binnen de KvK-organisatie en ook niet bij de docenten, die allemaal op vrijwillige basis hun knowhow aanbieden. Wel is er uit het buitenland belangstelling voor Quinwalo. De hogeschool Steyr in Oostenrijk (Linz) is komen kijken en overlegt een dergelijk moduul in hun studierichting ‘Logistikum’ op te nemen. Wellicht samen met de organisatie Via Donau. De KvK speelt met het idee het moduul aan leraren op beroepsscholen aan te bieden, zodat ook elders Quinwalo-cursussen kunnen worden georganiseerd. Een derde mogelijkheid is een video-seminar van het Duisburgse Quinwalo. Dan kan bijvoorbeeld ook een sessie in Hamburg of in Mannheim plaatsvinden. Maar eerst, zo Kortenjann, zouden de docenten beter geschoold moeten worden in het doceren. “Het zijn mensen uit de praktijk. Dat zijn niet per se goede docenten. Daar moeten we nog aan vijlen”. Pas dan wil hij de cursussen op de camera vastleggen. De KvK en de Schifferbörse weten zich gesteund door het ministerie van verkeer en digitale infrastructuur. Dat wil bij een goed concept geld toeschieten.
* De Duitse beroepsopleiding is een zogenaamd ‘duaal systeem’. Leerlingen (van vmbo tot hbo) komen in dienst bij een bedrijf dat ze aanmeldt voor een beroepsschool. Afhankelijk van het beroepstype gaan ze één of twee dagen naar school.
SCHIPPEREN PER E-LEARNING, MET OF ZONDER LERAAR Smart Qu@lification
DUISBURG Aan het Duisburgse onderzoek- centrum voor scheepstechnologie en tran- sportsystemen (DST) werkt men aan de ont- wikkeling van Smart Qu@lification. Dat is een digitaal curriculum voor de beroepsop- leiding ‘binnenschipper’. Zo wil men het be- roep een modern imago geven waardoor jonge mensen tot het beroep worden aan- getrokken. Ten tweede willen de initia- tiefnemers de leerefficiëntie verhogen. In 2017 moet Smart Qu@lification (SQ) in ge- bruik gaan.
JUDITH STALPERS
In Duitsland is het minstens zo moeilijk als in Nederland om jonge mensen voor de bin- nenvaart warm te krijgen, zo niet moeilijker. Zowel de vloot als de bemanning hebben er een hogere graad van vergrijzing, en de sector kreunt steen en been over het gebrek aan per- soneel. “De betaling is bovengemiddeld, maar het imago van onregelmatige werktijden, van lange tijden op het water weg van de fami- lie is moeilijk te overwinnen”. Met name in het Donaugebied hebben de Duitse scheeps- eigenaren de grootste moeite om goed op- geleide bemanning te krijgen. Door op mo- derne technische hulpmiddelen in te zetten, hoopt de Duitse binnenvaartbranche twee vogels met één steen te vangen. SQ is een ini- tiatief van het Bundesverband der Deutschen Binnenschifffahrt (BDB), de schippersschool ‘Rhein’ en verschillende bijscholingsinstitu- ten uit de binnenvaart. De uitvoering ligt in handen van twee wetenschappers van het DST, dat het digitale platform en inhoud in sa- menwerking met pedagogen en mediaweten- schappers van de universiteit Duisburg-Essen ontwikkelen. Het Duitse ministerie van onder- wijs en onderzoek heeſt een financiering van een kleine miljoen euro gegeven dat uit de pot ‘digitaal onderwijs voor beroepsopleidingen’ komt.
Rupert Henn en Berthold Holtmann van het DST werken sinds 2015 aan SQ. De in- genieuren houden zich voornamelijk be- zig met methoden en scheepstechnologieën voor energie-efficiënt varen. Die know-how wordt omgezet aan leerprogramma’s aan de scheepssimulator SANDRA van het DST. Vanuit deze ervaring met scheepstechniek, soſt- ware-ontwikkeling en leerplanontwikkeling zijn zij voor het hele SQ-programma verant- woordelijk geworden. “Het SQ-programma”, zo onderstreept Holtmann, “is geen vervan- ging van onderwijs op school, maar een aan- vulling”. Het bestaat uit zeven modulen: • Energie-efficiënt varen • Meester-opleiding* • Basiscursus radar • Bedrijfsleiding en vrachtverdragsrecht • Kennis vaargebied • Telecommunicatie • Preventie lekkages
De bedoeling is dat de modules op de pc, ta- blet of smartphone gebruikt kunnen worden. Dat geldt voor de theorie, maar ook voor de navigatiesimulaties “die behoorlijk uitda- gend zijn”, zegt Henn. “Alle fysieke effecten kunnen worden nagebootst”. Voor iedere ‘les’ geldt dat het stapsgewijs is opgebouwd. “Je moet eerst een bepaalde opgave correct heb- ben gedaan voordat je naar de volgende les gaat”. “Het volgende ‘level’?”, vraag ik wat uit- dagend met de aansluitende vraag of het om een vorm van ‘serious gaming’ gaat. “Nee, nee”, protesteert Henn heſtig, “het is absoluut geen spel. Het is naar pedagogische princi- pes opgebouwd”. Leraren op de beroepsscho- len kunnen leermateriaal aanpassen, bijvoor- beeld digitale huiswerkbladen samenstellen, precies aangepast aan de behoeſte van die ene leerling.
Het voordeel is verder dat de leerling ook op het schip kan leren en oefenen. Zo kan hij zijn
DST simulator: Dr. Ing. Rupert Henn achter het roer, Ing. Berthold Holtmann kijkt toe. Foto Judith Stalpers
tijd op het schip beter benutten. “Het is dus ook vooral een mobiel leerplatform, waar- door hij of zij inhoudelijk en op tempo indi- vidueel verder kan gaan”, legt Holtmann ver- der uit. Net als het oefenen aan een simulator biedt de methode veel voordelen. Je kan le- ren manoeuvreren zonder dat je dure schade aanricht. Je kan zo vaak je wilt inhouden her- halen, totdat je het onder de knie hebt. Voor Henn ligt er een belangrijk leereffect in het oefenen van situaties die in de praktijk niet vaak voorkomen. “Als iemand het al een keer heeſt gedaan ‘op het droge’, dan kan hij in een echte moeilijke situatie meer op zijn reflexen reageren”. De digitale methode geeſt de leer- ling vooral de mogelijkheid vol concentratie een moeilijke situatie onder de knie te krijgen. “Lukt het de eerste keer niet, dan oefent hij/zij nog een keer. Of een derde keer. De machines zijn geduldig”, aldus Henn.
Dit jaar nog moet de eerste versie – intern - online komen. Dan kijken Henn, Holtmann en hun collega’s of het functioneert en dan be- gint het bijslijpen. In 2017 moet het project zijn afgerond. Dat wil zeggen dan moet het op de beroepsscholen in gebruik gaan. Natuurlijk
zal SQ doorlopend moeten worden ge-update en aangevuld. “En”, zo Holtmann, “we ver- wachten dat er vraag naar verdere modulen komt, bijvoorbeeld de omgang met LNG, of het werken in de machinekamer via augmen- ted reality en virtual reality”. Het werk gaat de onderzoekers voorlopig niet uit.
*Terwijl het Nederlandse systeem op een snel- le invoering in het beroepsleven zet, kiest het Duitse systeem op een relatief lange voorloop periode in een zogenoemd duaal systeem. De opleiding tot matroos duurt drie jaar en geschiedt ‘duaal’, steeds een paar weken op het schip en vervolgens een paar weken op school. De leerling krijgt tijdens de opleiding een basisloon (pakweg 850 euro in het eer- ste jaar). Na drie jaar is de leerling matroos. Daarna kan hij of zij zijn patenten halen, zoals die in de hele EU zijn voorgeschreven. In an- dere beroepsopleidingen kent het Duitse sys- teem de gang naar het meesterdiploma. Dat bestond in de binnenvaart niet. En was wel door allerlei praktijkverenigingen uitdrukke- lijk gewenst. Het is een mogelijk carrièrestap. Het SQ wil met zijn meester-moduul aan deze behoeſte voldoen.
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56