GRONDWATER Een grondwaterpeilbuis in het veld.


Kortetermijngevolgen van langdurige droogte • schade grondwaterafhankelijke natuurgebieden • droogvallen van beken met onder meer vissterfte • tekort aan bodemvocht in landbouwgebieden • bodemdaling in veen- en kleigebieden


Langetermijngevolgen van langdurige droogte • afname diepere grondwatervoorraden voor onder meer drinkwaterwinning


• tekort aan irrigatiewater voor landbouw • meer dynamiek in het grondwatersysteem met snel wisselende standen


• verzilting in veen- en kleigebieden • de kortetermijneffecten spelen ook op lange termijn - maar dan worden deze gevolgen een structureel probleem


failliet zijn gegaan. In laag Nederland heeft de grondwater- droogte de bodemdaling in veen- en kleigebieden waarschijn- lijk versterkt. Eerdere onderzoeken laten zien dat een extra bodemdaling van enkele centimeters tijdens een extreem droge zomer mogelijk is. In deze gebieden heeft een toename van verzilting vanuit het grondwater als gevolg van droogte, ook effect op de landbouw. In welke mate in 2018 een toena- me van bodemdaling en verzilting zijn opgetreden, moet nog worden onderzocht.


Risico’s op langere termijn


Als gevolg van klimaatverandering zullen in de toekomst vaker droge zomers zoals die van 2018 voorkomen. Op langere termijn vormt een afname van de diepe grondwatervoorraden een groot risico voor de watervoorziening voor drinkwater, industrie en landbouw. Vaker optredende grondwaterdroogte in combinatie met toenemende grondwateronttrekkingen om de afnemende oppervlaktewatervoorraden te compenseren, kunnen in de toekomst leiden tot een gevaarlijke afname van de grondwatervoorraden. In een deel van het land treedt ver- droging van het grondwater op, waarvan een belangrijk deel wordt veroorzaakt door een toename aan grondwaterwinnin- gen. Ook neemt de dynamiek in het grondwatersysteem naar


verwachting toe door een verwachte toename aan piekbuien. Vooral in de hoge zandgronden zijn de grondwaterstanden in de zomer lager en in de winter hoger. Deze dynamiek maakt het belangrijk dat neerslag en afvoerwater in de winterperiode wordt vastgehouden om als buffer te dienen tijdens droge zomers. Uit de modelsimulaties blijkt dat in sommige gebie- den, zoals de Veluwe, stijging van de grondwaterstand kan optreden als gevolg van nattere winters. Het is belangrijk dat zorgvuldig wordt omgegaan met deze waterbuffers, zodat het gebruik ervan geen negatieve effecten oplevert voor om- ringende gebieden.


Hoe nat wordt de winter? Actuele metingen van het grondwater en seizoensvoorspel- lingen om droge perioden beter te zien aankomen, worden steeds belangrijker. Op die manier kan grondwaterdroogte vroegtijdig in kaart worden gebracht en kunnen maatregelen worden getroffen om de grondwaterdroogte, of de effecten daarvan, te beperken. Voor de huidige situatie is het belang- rijk dat de grondwaterstanden weer hersteld zijn voordat het groeiseizoen van 2019 aanbreekt. Omdat de grondwater- stand momenteel in grote delen van het land nog erg laag is, is het de vraag of dit mogelijk is.


Tijdreeks van een grondwater- meetpunt van Wamel, in het rivierengebied tussen Maas en Waal. De blauwe bandbreedte geeft het 25e tot 75ste percentiel weer en de bruine bandbreedte geeft het 10de tot 90ste percentiel weer (bron: https://opendata.munisense.net).


20 WATERFORUM NR 7


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48