8 Weten Nationale Wetenschapsquiz 2010


1 Waardoor prikken champagne- bubbels op je tong? a. door het uit elkaar klappen van de bellen b. door de temperatuur van de bellen c. door een chemische stof in de bel- len


a. brandend gas b. brandend metaal c. brandend vet


3 Groeit gras ’s nachts door? a. ja


b. soms, alleen bij voldoende maanlicht c. nee


4 Je spant een touw strak om de aarde. Maak het touw 1 meter langer en trek


het op één punt omhoog. Hoe hoog kun je het touw omhoog trekken? a. ongeveer 12 cm b. ongeveer 12 m c. ongeveer 120 m


5 De Egyptische Cleopatra nam graag een bad in ezelinnenmelk. Had dat zin?


a. ja, vanwege het melkzuur en de vetten in melk b. ja, omdat het water van de Nijl vaak sterk verontreinigd was c. nee, water reinigt beter dan melk


6 Waarom is een bloeduitstorting soms blauw?


a. doordat blauw licht minder diep de huid indringt dan rood licht b. door de af raak van hemoglobine in dat gebied c. door een gebrek aan zuurstof in dat gebied


7 Waardoor braken de liberty-sche- pen uit de Tweede Wereldoorlog


soms spontaan doormidden? a. ze konden niet tegen kou b. ze konden niet tegen zout c. ze konden niet tegen aangroei


8 Wat zie je niet meer als alle kegel- tjes in je ogen kapot zijn?


a. je ziet slecht in het donker b. je ziet geen beweging meer c. je ziet geen details meer


9 In een bak water drijft een bakje met pure alcohol. Je gooit het bakje


alcohol leeg in de bak water en LIJSTJES ...


MARCEL HULSPAS


D


e ‘stadstaat’ Shanghai? Ooit van gehoord? Die staat bo- ven aan de lijstjes van het


wereldwijde PISA onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs. En op plaats drie of vier: Hongkong. Da’s toch ook China? Volgens mij mogen die Chinese ‘stadstaten’ nog


Op 26 december nemen journalisten het op tegen wetenschappers in de Nationale Wetenschapsquiz. U kunt thuis meedoen door onderstaande vragen te beantwoorden en in te zenden via www.nwo.nl/quiz. ...


plaatst het lege bakje terug. Het vloeistofpeil in de grote bak is dan: a. gestegen b. gedaald c. hetzelfde gebleven


10 Een groep van 5 mensen trekt lootjes voor sinterklaasavond. Als ze


2 Wat moet je zeker niet blussen met een kooldioxideblusser?


het jaar daarop met 10 personen loot- jes trekken, moeten ze: a. twee keer zo vaak trekken voordat niemand zichzelf heeft b. wortel 2 keer zo vaak trekken voor- dat niemand zichzelf heeft c. even vaak trekken voordat nie- mand zichzelf heeft


11 Je kan een mol het beste vergelij- ken met:


a. een Tibetaan b. een Eskimo c. een Arabier


12 Waardoor worden pasgewassen handdoeken die je buiten laat drogen


hard? a. UV-licht verandert de chemische samenstelling van de restanten was- middel b. er waaien stofdeeltjes in de vezels die de stof stug maken c. er ontstaan zoutkorsten door ge- brek aan beweging


13 Je staat op een omhooggaande roltrap. Wat gebeurt er terwijl je een


stukje mee omhoog loopt? a. dan verbruikt de roltrap per secon- de meer energie b. dan verbruikt de roltrap per secon- de minder energie c. dan verbruikt de roltrap per secon- de evenveel energie


14 Je vaart met een vrachtschip be- laden met hout van Zweden naar Ne-


derland. Op de terugweg vaar je met eenzelfde gewicht aan staal. Wan- neer heb je het meeste last van zee- ziekte?


a. op de heenweg b. op de terugweg c. er is geen verschil


15 Het vliegprincipe van een es- doornzaadje dat wordt meegevoerd


door de wind lijkt het meest op dat van:


a. een helikopter b. een windmolen c. een vliegtuig


MERIJN BEELDVERTELLER


 


Hoe doet u mee?


* Ga naar www.nwo.nl/quiz en vul daar uw antwoorden in. * Zorg ervoor dat de antwoorden uiterlijk op zondag 19 december binnen zijn!


Wat kunt u winnen?


Individuele inzenders dingen mee naar ontdekkingsreizen voor twee personen.


- hoofdprijs: een week naar Egypte en het bijwonen van een archeolo- gische opgraving in Sakkara door Nederlandse archeologen van het Rijksmuseum van Oudheden. - tweede prijs: een lang weekend naar Genève en een bezoek aan CERN, het Europese onderzoeksin- stituut voor deeltjesfysica. - derde prijs: een weekend naar de Veluwe en een bezoek aan ASTRON, dat onderzoek doet naar het heelal. Groepen maken kans op een dag- trip naar Texel. Met een bezoek aan NIOZ en Ecomare, het natuur- museum voor de Wadden.


Uitslag en uitzending


Kijk voor de antwoorden naar de Nationale Wetenschapsquiz 2010. Deze wordt op 26 december uitge- zonden om 21.15 uur op Nederland 2. De quiz wordt gepresenteerd door Lottie Hellingman, die wordt bijgestaan door Rob van Hattum. Aan het einde van de uitzending wordt bekendgemaakt welke in- zenders hebben gewonnen. De uitslag is na afl oop ook op tele- tekst en in de VPRO-gids terug te vinden. Een uitgebreide toelich- ting staat vanaf 28 december op de site www.nwo.nl/quiz.


Over de uitslag van de quiz kan niet worden getelefoneerd of gecor- respondeerd. Personeelsleden van NWO, VPRO en hun gezinsleden zijn van deelname uitgesloten. U kunt hooguit aan één inzending deelne- men. Per huisadres kan slechts één prijs gewonnen worden. De prijzen gelden voor vertrek vanuit Neder- land of België in het jaar 2011.


Heeft u een vraag die het waard


is om volgend jaar in de quiz behan- deld te worden? Mail deze dan naar quiz@nwo.nl.


Veel plezier en veel succes!


geen schoolboekje verplaatsen zon- der toestemming vanuit Peking. Een beetje fl auwekul dus, die meting. Maar hier sloegen de stoppen door. We verliezen ‘de slag met het bui-


tenland’, constateert minster van On- derwijs Marja van Bijsterveldt. We zijn blijkbaar in oorlog. Met het bui- tenland. Toen Balkenende klaagde over een gebrek aan ‘VOC-mentali- teit’ kreeg hij de lachers op zijn hand, maar het kabinet-Rutte neemt die klacht bloedserieus. En ook de VOC- methoden zijn terug. Die VOC groeide door dreigen, moord en bedrog. Van Bijsterveldt kiest voor dat laatste. Raakt ons onderwijs achterop? Sinds een jaar of tien dalen we lang-


zaam in de (driejaarlijkse) PISA-on- derzoeken. Qua lezen blijven we re- delijk hangen op tien, maar in wis- kunde en natuurwetenschappen zijn we onder een magische grens gezon- ken. We zijn uit de ‘toptien’. Is dat erg? Nee. De VS, zo vaak een lichtend voorbeeld, zijn nergens te bekennen. PISA laat zien dat het onderwijs in Azië met sprongen vooruit gaat. De afgelopen jaren zijn landen als Zuid- Korea, Singapore en China naar boven gekomen – en dan moeten de oude koplopers wat opschuiven. Maar het kabinet ziet nu eenmaal overal ver- val, luiheid en lamlendigheid. Na de uitkeringstrekkers, kunstenaars en langstudeerders zijn nu de middelba-


re scholen aan de beurt. Er moet meer nadruk komen op taal, wiskunde en natuurwetenschap, zegt Bijsterveldt. Hé, dat is ook merkwaardig. Dat zijn nou net de drie terreinen waarop PISA de prestaties meet. Die keuze ligt voor de hand. Andere vakken doorlichten geeft maar gedonder. Als de OESO (die PISA organiseert) de Ja- panse of Chinese aardrijkskunde- en geschiedenisboekjes zou doorlichten op nationalistische onzin, heeft ze binnen de kortste keren een majeure diplomatieke rel ontketend. Dan lie- ver veilig het taalniveau meten, of kijken of ze daar Pythagoras kennen. Dat is ‘dus’ belangrijk. En Van Bijster- veldt zet volstrekt schaamteloos de-


zelfde oogkleppen op. Leren voor de toets, heet dat. Niet meer doen dan strikt noodzakelijk is. Typisch een uitwas van de zesjescultuur waar we nou juist van af wilden. Terwijl er een uitstekend alter-


natief is. Doe zoals de Chinezen. Zet ‘onderwijsdistricten’ op, en zeg de OESO dat die bij de volgende PISA apart moeten worden genomen. Mits slim afgebakend, kan ‘stad- staat’ Amsterdam-Zuid de ‘stad- staat’ Shanghai vast wel van de top verdringen. ‘Vroeger waren we top, daar moeten we naar terug,’ aldus van Bijsterveldt. We willen weer de baas van de wereld zijn. Net als vroeger. Desnoods met bedrog. 1


Zachtjes tikt de regen... De Delftse student Stijn de Jong heeft een uiterst goedkope regenmeter ontwikkeld, die geen water opvangt maar naar de vallende druppels luistert.


Barokfl uitist Jed Wentz is in Leiden gepromoveerd op een onderzoek naar de bewegingen van musici in de 18e eeuw, en de invloed daarvan op de uitvoering.


Van voor naar achter...


Onderzoekers in Eindhoven ontwikkelden een tech- niek gebaseerd op ultrageluid, om snel prostaatkan- ker op te sporen en te zien hoe agressief de tumor is.


Kan het wat zachter!


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24