Doordat de indrukwekkende schilderingen eeuwelang onder lagen witkalk verborgen zijn geweest, waren ze in redelijk goede staat toen ze in de vorige eeuw werden blootgelegd.
bovenzijde van de gewelven de scheuren schoon- gemaakt en ingeboet. Dit werk werd uitgevoerd door een restauratieaannemersbedrijf met het- zelfde materiaal als dat van de restauratoren. In de kap werd het herstelde metselwerk afge- smeerd met een laagje kalkzand. “Dat voorkomt dat er stof en vuil in de voegen kan komen”, legt Oudman uit. “Er kan namelijk jachtsneeuw onder de kap van de kerk komen en als dat smelt, dan kan dat water door de voegen dringen en het vuil meenemen naar de beschilderde gewelven.”
Retoucheren al fresco Aan de beschilderde kant moest er uiteraard ook iets aan de gerepareerde scheuren worden gedaan, anders zouden ze als een soort littekens in de schilderingen zichtbaar blijven. Met die herstelwerkzaamheden hield stukadoor Oudman zich niet bezig, dit was het vakgebied van experts Bouwhuis en Journée. Bij historisch pleisterwerk
zonder of met schilderingen gaat het erom zoveel mogelijk materiaal te conserveren, te behouden. Er werd dus niets van het originele werk overge- schilderd, maar alleen geretoucheerd op restau- ratievullingen. De afeeldingen waren in de 16e eeuw ‘al secco’ gemaakt. Ewolt van Delft schil- derde ze dus, vermoedelijk met een caseïneverf, op een droge ondergrond. Op enkele plekken, waar nu ook de ondergrond droog was, retou- cheerde OUOU de schilderingen met een aquarel- verf maar voor het overgrote deel gebruikten de vakvrouwen de fresco techniek. Daarbij retou- cheerden ze de schilderingen met pigmenten in water in de nog natte mortel van de opgevulde scheur. De methode past qua materiaalgebruik niet alleen goed bij de duurzame benadering van het project, maar werkte ook praktischer dan wachten met retoucheren tot de kalkreparaties droog waren.
Klaar voor de volgende fase Daniel Oudman en de in de conservatie en res- tauratie van muurschilderingen gespecialiseerde Aafe Bouwhuis en Nanon Journée werken al een flink aantal jaren samen. “Ik denk dat we inmiddels al wel in tien kerken samen hebben gewerkt”, zegt de restauratiestukadoor. Net als
14 MEBEST februari 2023
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48
