19
Potentiële humanitaire nachtmerrie
In 2015 blijkt dat de Amerikanen in overleg met de Fransen en de Britten al op 28 mei 1995 heb- ben besloten luchtaanvallen tegen de Bosnische- Serviërs op te schorten. De inmiddels overleden Sandy Berger is in 1995 coördinator van de gezamenlijk opererende Amerikaanse inlichtingendiensten – de Balkan Task Force. Berger wordt in 2015 geïnterviewd in de documentaire Waarom Srebrenica moest vallen van Human/VPRO. Hij zegt: ‘We vonden allemaal dat dit niet langer als een humanitaire missie kon worden beschouwd. Dat de VN- vredestroepen een oorlogsinstrument waren geworden, geen vehikel voor vrede.’ Berger be- kleedt indertijd een sleutelpositie, want hij is ook lid van het zogenoemde ‘Principals Committee’, een select gezelschap dat de president adviseert over veiligheidsvraagstukken. Hij legt uit dat in mei dat jaar [1995] het beëindigen van de UNPROFOR-missie als serieuze optie wordt besproken: ‘Er werd toen veel overleg gepleegd tussen de president [Clinton, red.], Jacques Chirac [President Frankrijk, red.] en John Major [Premier Verenigd Koninkrijk, red.] en dat had als doel om de blauwhelmen niet in gevaar te brengen. Maar het maakte duidelijk dat we de blauwhelmen uit Bosnië moesten halen.’ De intenties van de Bosnische-Serviërs om de oostelijke enclaves in te nemen zijn dan al be- kend. De Britse commandant van de VN-troepen Rupert Smith heeft er een paar weken daarvoor nog expliciet voor gewaarschuwd. Hij verwacht dat “de Serviërs de enclaves één voor één zullen innemen”. In de ogen van de Amerikanen zal terugtrekking van de VN- troepen de weg vrij maken voor een robuuster optreden tegen het leger van generaal Mladic. Tegelijkertijd onder- kent men in het Witte Huis het potentiële gevaar. Die taxatie staat in een intern document van 17 mei 1995: ‘Voorkom dat terugtrekking onder leiding VS/NAVO wordt neergezet als voorbode van wrede etnische zuiveringen.’ Toch besluit het
Principals Committee op 28 mei 1995, een dag nadat president Clinton telefonisch heeft overlegd met Chirac en Major, om de inzet van luchtsteun voorlopig te schrappen. ‘Suspend quietly’ ofwel ‘in stilte uitstellen’, zo staat het in The secret history of Dayton, een geheime studie uit 1996 in opdracht van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken: ‘Liever zien we geen terugtrekking uit de oostelij- ke enclaves vanwege het ermee samenhangende risico op een potentiële humanitaire nachtmerrie voor de burgerbevolking die nu onder bescher- ming staat van de VN.’ De Bosnische noch de Nederlandse regering wordt over het besluit van 28 mei geïnformeerd. In onwetendheid blijven ze vertrouwen dat bij een aanval op de enclave het luchtwapen zal worden ingezet. Zes weken later voltrekt zich de grootste naoorlogse moordpartij op Europese bodem. Ongehinderd. De vrijgegeven stukken vormen bouwstenen voor de these dat Srebrenica, de vluchtelingen en Dutchbat geoff erd zijn in een cynisch machtsspel. Relevant is in dat opzicht een document van 17 juli 1995, zes dagen na de val, Sandy Berger schrijft het: ‘De val van Srebrenica en Zepa baant mogelijk het pad naar meer realis- tische territoriale oplossingen en we zullen een goed gesprek met de Bosniërs moeten voeren gericht op meer fl exibiliteit op de landkaart.’
Bronnen • Waarom Srebrenica moest vallen’. Human/ VPRO 29 juni 2015.
www.stinglikeabee.nl/ waarom-srebrenica-moest-vallen/
• Bosnia Diplomatic Strategy. LR2-ID8_cable_ document 9 mei 1995 pag 1.
• Bosnia: Strategic choices. Discussion paper. 17 mei, 1995 pag 3
• Department of State. The secret history of Dayton, Derek Chollet 1996 pag 5
• Memorandum for the president. Anthony Lake, 29 mei 1995 pag 1 en 3
• NSC paper: Bosnia Endgame Strategy. Sandy Berger 17 juli 1995
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24
