10
Perspectief
Dat leert u dan zo gaandeweg. ‘Ja. Dat zijn dus van die elementen die erin zitten met veel van die onder- werpen waar je dan, nou, net niet goed genoeg in zit.’
Cohen zegt dus niet bij voorbaat dat hij geen zaken doet met regeringspar- tijen VVD en CDA. En zelfs iets voor elkaar krijgen met steun van de eco- nomisch linksere PVV, dat ‘kan ge- beuren’, aldus Cohen. Per keer moet hij dan afwegen, vertelt hij, wat dat betekent voor de geloofwaardigheid van de PvdA. Aan de ene kant zwak- keren niet aan hun lot over laten, aan de andere kant niet te dicht tegen is- lambashers aan schurken. ‘Maar ik denk dat dat dilemma zich niet zo vaak zal voordoen. Want we merken nu al dat VVD en CDA met elk punt langs Geert Wilders moeten en dat de PVV op haar beurt zich voegt naar re- geringsstandpunten, ook al heeft zij daar in het akkoord niets over afge- sproken.’
Ze zijn hecht hè, de politieke part- ners. Vrolijk ook. ‘Ja. Veel camaraderie. Dat verbaast me zeer. Het meest van het CDA. Want het ongemak dat er in die partij is over de steun van de PVV, daar zie je bij Maxime Verhagen niets van.’
En u bent een bindende factor. Als ze iets delen, is het wel een hekel aan de PvdA.
‘Ja, dat denk ik ook. Dat maakt het allemaal niet beter.’
Die weerzin tegen uw partij leeft breder. Soms lijkt het wel alsof al- les dat in de naoorlogse periode is misgegaan uw schuld is. ‘Er is stevige kritiek op de overheid. En die richt zich ook op de PvdA, want dat is een partij die de overheid hard nodig heeft om haar doelstel- lingen te realiseren en het is een be- stuurderspartij. PvdA’ers zijn ook te vaak geneigd een compromis te ver- tellen als een eigen standpunt. Dan heb je nog bestuurders die in allerlei semi-overheidsorganisaties heel veel geld verdienen, dat draagt ook niet bij aan het gevoel: dat zijn nou men- sen die voor ons opkomen. We spelen een rol in woningcorporaties en schoolbesturen, die zo groot zijn ge- worden dat mensen daar weinig in- vloed op hebben. Kritiek die ik be- grijp, maar die ook wordt uitvergroot.’
Is het een fijne club? ‘De PvdA?’
Ja.
‘Fijne club... het is een club die ergens voor stáát. Ik moet zeggen dat ik dat zelf wel altijd heel aantrekkelijk heb gevonden. Soms met een zuurgraad waarvan je zegt: moet dat nou? Maar de combinatie die er is tussen hoger
‘Wilders debatteert meestal niet. Hij vertelt hoe de wereld in elkaar zit.’
en lager opgeleiden, daar voel ik me prettig bij.’
De PVV. Vindt u dat een fascisti- sche beweging? ‘De PVV is een beweging
die...eh... nou ja, een aantal elementen heeft die mij...’
Dan, scherp: ‘Ik ga het woord fas- cistisch niet in de mond nemen, laat ik dat maar vooropstellen. Maar ik heb nooit onder stoelen of banken gestoken dat de PVV elementen heeft die ik heel slecht vind voor Neder- land. Wat iets anders is dan dat ik daarmee iets zeg over PVV-stem- mers.’
Frans Leijnse, hoogleraar en lid van de Eerste Kamer voor de PvdA, be- toogde onlangs dat de PVV aan flink
wat kenmerken van het fascisme vol- doet. Zoals: slachtofferschap van de eigen groep, interne en externe vijan- den van het volk, tegen wie elk mid- del is gerechtvaardigd. Hij noemde ook zuivering van de volksgemeen- schap door immigratiestop en uitzet- ting, een zondebok zoeken en min- achting voor traditionele wettelijke en morele standaarden.
‘Dat zijn elementen die ik voor een belangrijk deel herken, ja’, zegt Cohen.
Maar u neemt het woord fascis- tisch zelf niet in de mond. Omdat u de PVV niet fascistisch vindt? ‘Ik denk dat het het debat alleen maar ingewikkelder maakt.’
U gebruikt het woord fascistisch KLAAS JAN VAN DER WEIJ
niet uit strategische overwegin- gen.
‘Ik neem het gewoon niet in de mond. De PVV is geen democratische partij. Het is een partij die de islam en daar- mee ook moslims buiten de samen- leving plaatst.’
Hoe vindt u dat Wilders debat- teert?
‘Meestal debatteert hij niet. Hij vertelt hoe de wereld in elkaar zit. Als je daar bezwaren tegen hebt, zegt hij: nou, dat vind ik niet. Naar de waarheid zoeken door meningen te laten bot- sen, dat heeft hij niet nodig, want hij weet de waarheid. Ook daarin zit dat de PVV niet democratisch is. En dat zit hem er ook in dat hij over alles waar hij het niet mee eens is, zegt: weg ermee! Het gemak waarmee hij zegt: onder het vorige kabinet diende ik een motie van wantrouwen in van- wege de dubbele nationaliteit van bewindslieden en nu niet. Vorige keer dacht iedereen dat hij vond dat het echt niet kan. Nu zegt hij: nee hoor, het ging erom dat ik het kabinet weg wilde hebben en nu juist niet.’
Die schaamteloosheid werkt bij veel Kamerleden op de lachspie- ren.
‘Bij mij niet.’
Hij zegt hardop welke platte poli- tieke motieven hij heeft en dat le- vert hem geen electorale schade op. ‘Nee, dat is nú zo. Als mensen merken dat niets terechtkomt van de dingen waar hij voor zegt te staan, dan weet ik niet of dat zo blijft.’
Tijdens zijn bijdrage aan het debat voor de regeringsverklaring wreef Wilders er flink bij u in dat hij aan het langste eind had getrokken. Zijn fractie joelde u uit vanuit de bankjes.
‘Nou, ja, God, het zegt iets over die partij. Er zit venijn in en revanchisme. Daar kwam ook hun motie uit voort die een ceremoniële rol voor de ko- ningin bepleitte. Wilders’ redenering is: die koningin heeft me bij de for- matie in de weg gezeten, dus weg er- mee. Daarom hebben wij die motie niet gesteund. Maar wij komen zeker op het onderwerp terug. Dat kan niet anders na deze formatie. De normale formatieregels zijn met voeten getre- den. Alleen moet het debat wel op een grondige en serieuze manier wor- den gevoerd.’
De rol van de koningin moet wor- den beperkt?
‘Ik denk, als het aan mij ligt, dat je die kant op moet. Wij hebben altijd ge- zegd dat de Kamer een belangrijke rol moet hebben bij het aanwijzen van de informateur. Nu wijst de koningin de informateur aan. Ik denk dat het verstandig is om dat nog eens goed
tegen het licht te houden.’
Cohen ziet het revanchisme nu dage- lijks bij de PVV’ers in de Tweede Ka- mer. Maar het zit ook bij mensen die op de PVV stemmen. ‘De klassieke achterban van de PvdA’, doceerde Cohens voorganger Wouter Bos al in 2004 in Het Parool, ‘bestaat uit lager opgeleide mensen in de grote steden, mensen uit de intelligentsia en een grote, moeilijk te definiëren midden- groep. Ik vermoed dat ik de laatste leider van de PvdA ben die kan bewij- zen dat je al die mensen bijeen kunt houden. Als het mij niet lukt, lukt het niemand.’
De moeilijk te definiëren midden- groep heeft al bij Fortuyn gezeten, deels bij de SP, bij Verdonk. De groep is thuis gebleven, heeft Wilders ge- stemd. Is die voor Cohen inmiddels onbereikbaar?
‘Nou, dat hoop ik niet. Ik zal alles doen om ervoor te zorgen dat we die mensen weer terugkrijgen. Ze passen bij onze idealen. Mensen die zeggen: ‘wat doet de overheid voor ons?’, be- grijp ik. Mensen die beelden hebben die lang niet kloppen, zoals: ze doen van alles voor immigranten en niks voor ons.’
U gaat het ongelijk van Bos bewij- zen?
‘Dat hoop ik wel, ja. Dat is een enor- me opgave, dat weet ik. Maar veel mensen hebben tegen hun eigen be- lang gestemd. Juist ook mensen uit die middengroepen. Die zullen mer- ken dat de zorgtoeslag afneemt. Dat de zorgpremie toeneemt. Die zullen het merken als ze ziek worden. Die zullen het merken als hun ouders niet in een verpleeghuis terechtko- men maar zij zelf voor hen moeten zorgen. Er zijn heel veel politieagen- ten die op de PVV stemmen. Die wor- den op de nullijn gezet! Zullen ze daar blij mee zijn? Ze zouden colle- ga’s erbij krijgen. Nul erbij!’
Moet u de PVV-kiezers ook niet streng toespreken? Ze stemmen op een, in uw ogen, niet-democra- tische club. ‘Ik weet niet of je ze daar op aan kunt spreken. Wilders heeft ze gelokt met een aantal standpunten die ze aan- spreken, maar die hij niet gaat waar- maken. Ik begrijp het sentiment. Ik denk alleen dat ze van een koude ker- mis terugkomen.’
De kiezers komen bij u terug als ze dat doorkrijgen? ‘Ze zullen zich in ieder geval afvra- gen: is dat nou wat ze me beloofd hebben? En het antwoord is nee.’
En u denkt dat ze dat VVD, CDA en PVV zullen verwijten? ‘Daar ga ik dan maar even van uit. Dat het niet onze schuld is, deze keer.’ 1
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20