This page contains a Flash digital edition of a book.
839 | WEEK 32-33 10 AUGUSTUS 2016


13


VROUWEN VAN STAVAST


Drieluik deel 2: Marleen van de Kerkhof R


ijkshavenmeester Marleen van de Kerkhof leidt de Amster- damse Divisie Havenmeester die bestaat uit 180 mensen. 150 mensen werken in operationele dienst: verkeersleiders, sluiswachters, inspecteurs, havenbeambten en managers.


Zoveel mensen zijn nodig omdat het werk 24 uur per dag, zeven dagen per week doorgaat en ze in drie wachten per etmaal werken.


Lijkt leiding geven aan zoveel mensen al een flinke klus, de andere kant, de organisaties waaraan Marleen verantwoording aflegt, is nog veel ingewikkelder. De Divisie Haven- meester heeſt bevoegdheden op basis van maar liefst zeven wetten. Als Havenmeester is Marleen directeur van het Centraal Nautisch Beheer, een gemeenschappelijke regeling over het hele Noordzeekanaalgebied waarin de gemeentes afspraken hebben gemaakt over het verkeersmanagement. Ze is geman- dateerd door de burgemeesters om taken als Port Security uit te voeren. Daarnaast is er regelmatig overleg met een hele serie raad- gevers: het Noordzeekanaalgebied is omringd door drie veiligheidsregio’s, vijf gemeentes, de provincie, de omgevingsdienst IJmond en de omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied. En dan is er het Havenbedrijf zelf. Haven bedrijf Amsterdam nv stelt financiële middelen ter beschikking om de taken uit te voeren en daarover moet de havenmeester natuurlijk verantwoording afleggen.


Manager Marleen van de Kerkhof: “Door de omvang van de haven is de functie van Havenmeester meer in een management positie veranderd. Natuur- lijk is het nog steeds heel fijn als je affiniteit hebt met de nautiek, het zou helemaal mooi zijn om er ook ervaring in te hebben, maar het is niet meer noodzakelijk. Ik heb geen vaarach- tergrond en ik mis het ook niet. Ik probeer wel te begrijpen wat er gebeurt in het operationele veld, maar sta er verder vanaf. Maar ik heb natuurlijk wel heel veel mensen met nautische expertise om me heen. Als ik ergens een besluit over moet nemen, ga ik altijd wel even bij de managers operatie praten. Maar ik ga niet zelf bepalen welk schip waar gaat aanleggen”.


Loopbaan Marleen van de Kerkhof is sinds een klein jaar Haven- meester van Amsterdam. “Ik werk al zo’n negen jaar bij het Havenbedrijf en de laatste vier jaar als Hoofd Marketing. Eigenlijk was het niet voor de hand liggend dat iemand uit de commerciële sector zo’n unieke functie krijgt. Maar voor mijzelf was het een logi- sche stap omdat ik meer heb met het publieke domein, met het niet-commerciële deel van ons bedrijf. Dus toen het pensioen van Janine van Oos- ten, de vorige Havenmeester, in aantocht was, heb ik laten merken dat ik interesse in de baan had en ben ik me ook meer gaan verdiepen in de Divisie Havenmeester. Ik vond het belangrijk om goed te snappen en te voelen


tot in het operationele toe wat het inhoudt. Tijdens mijn inwerkprogramma van een paar maanden ben ik met iedereen mee geweest: met patrouillevaartuigen, met een inspecteur, ik ben een paar uur naast een sluiswachter gaan zitten en naast een verkeersleider, ik ben mee geweest met slepers en met loodsen. Dat was heel spannend: ik ben met het trappetje naar boven geklommen! Laatst ben ik nog aan boord gegaan met een inspectie van een binnenvaartschip. Ik wilde weten hoe we dat nou doen, waar we naar kijken, hoe die interactie gaat. Dat vind ik belangrijk, want dan zie ik hoe de methodiek die wij bedenken in de praktijk werkt voor zowel de inspecteur als de schipper. We hebben de verschillende inspecties nu gecombineerd in één inspec- tie, zodat de inspecteur in een uur weer van boord kan zijn. Dat is heel klantvriendelijk, maar dat wil ik dan zelf wel even zien. Ik wil ook nog een keertje mee op een binnenvaart- schip om te leren hoe dat is. Wat kom je tegen en hoe werkt dat? Ik vind dat zo leuk aan de haven, het voelt niet als werk, geen een dag is hetzelfde. Ik kan op een dag bezig zijn met de roosters van de operationele diensten, de mandatering van de gemeente Amsterdam over bijvoorbeeld Port Security en de samen- werking met Rotterdam over het havenmees- ter informatiesysteem. Dat kan allemaal op één dag”.


“Voor mij is het havenmeesterschap een heel bestuurlijke rol en een management rol. Maar dat wil niet zeggen dat ik dat overal wil doen, omdat het over de haven gaat is het echt heel leuk en boeiend. Hiervoor was ik Hoofd Marketing en dan ben je bezig de haven commercieel zo aantrekkelijk mogelijk te


Natuurlijk varen vrouwen altijd al met het schip waar ze op wonen en steeds vaker zien we een vrouwelijke kapitein, een stuurvrouw en vrouwelijke matrozen. Maar op de wal was er tot voor enkele jaren geleden, nauwelijks een vrouw te bekennen in de scheepvaartwereld. Op de vrouwelijke minister na, want die post wordt al decennialang door vrouwen bezet. De laatste jaren verandert dat snel en zien we vaker vrouwen op cruciale posities: de directeur van Havenbedrijf Amsterdam, de directeur van BLN/ESO, de voorzitter van ASV, allemaal vrouwen. Het Noord-Hollands Kanaal springt eruit: drie vrouwelijke havenmeesters op een rij: Amsterdam, Alkmaar en Den Helder. Drie vrouwen van stavast, die dezelfde titel dragen, maar die toch heel verschillende banen hebben. Hieronder deel 2 van een korte zomerserie.


Door Tina Reinders


maken. Maar wat daar onder ligt is natuurlijk die veilige haven. Als een schip los laat van de trossen, of er zijn om de haverklap aanvarin- gen, dan kan je bedenken wat je wil, maar dan komt er geen schip naar je haven want het is gewoon niet veilig. We zijn echt met het fundament bezig en dat vind ik leuk. Heel wezenlijk”.


Veel tijd gaat zitten in de haven-stad relatie. In Amsterdam ligt de haven heel dicht tegen de stad aan en allebei willen ze zich ontwikkelen. Dat botst soms en dan is daar veel overleg nodig. De bruggen over het IJ zijn zo’n punt. Inmiddels is er bij de gemeente veel meer begrip voor het belang van de scheepvaart, niet alleen voor de cruisevaart, maar ook voor de binnenvaart en verschillende andere opties zoals metro, tunnels en pontjes worden nu beter bekeken. Waar ook veel over gesproken wordt zijn de ligplaatsen voor de binnenvaart, al jarenlang een heikel punt in Amsterdam. Marleen: “Wij zijn ons nadrukkelijk meer op de binnenvaart aan het richten. We kijken naar hoe we de haven willen inrichten, wat voor ontwikkelingen er zijn in de binnenvaart en hoe we daar op kunnen inspelen. Als er lig- plaatsen verdwijnen, kijken we meteen waar er nieuwe bij kunnen komen. Maar op een gegeven moment moet je toe naar het slim- mer managen van je ligplaatsen. In Rotterdam werken ze met het Binnenvaart Ligplaatsen Informatie Systeem (BLIS) en dat gaan we in Amsterdam ook invoeren. Ik heb daar hoge verwachtingen van”.


Diversiteit “Hier is het natuurlijk niet nieuw meer, ik ben de derde vrouw op deze positie, ze zijn er inmiddels wel aan gewend. Ik denk dat het voor Astrid Kee, de eerste vrouwelijke Havenmeester, anders geweest is dan voor Janine van Oosten en mij. Nu was het gewoon gesneden koek en heb ik er niets van gemerkt. Voor mij is het vrouw zijn geen issue. Mijn ervaring is dat als je er zelf geen punt van maakt, anderen dat ook niet doen. Binnen de Divisie Havenmeester heb ik gemerkt dat het


Marleen van de Kerkhof bij het gigantisch grote schilderij in de vergaderzaal van het Havengebouw. Het schilderij is in 1913 gemaakt door Hobbe Smith. Het schilderij stelt het uitzicht voor vanaf de noordoever van het IJ naar het oosten.


gaat om betrokkenheid. Het is belangrijk om de mensen goed te leren kennen en interesse te hebben in wat zij doen. Dan maakt het niet uit of je man of vrouw bent. Ik ben voor diver- siteit. Het is ook niet goed als er op manage- ment niveau vooral vrouwen zitten, dan schiet je door. Het moet gemengd zijn. Mannen en vrouwen vullen elkaar goed aan. Dat merk ik in mijn eigen team ook: dat is heel gemengd, zowel wat betreſt mannen en vrouwen, als qua opleiding, achtergrond en competenties”.


Unieke functie Onlangs was Marleen aanwezig op het International Havenmeesterscongres in Vancouver en ontdekte daar dat haar functie redelijk uniek is. Eigenlijk is alleen de functie van de Havenmeester van Rotterdam vergelijkbaar. Het Havenmeesterschap is nergens ter wereld op dezelfde manier georganiseerd. In sommige landen is er helemaal geen Havenmeester; in de USA bijvoorbeeld bestaat de functie niet, maar in Canada weer wel. In een kleine haven is het werk heel operationeel en moet de havenmeester natuurlijk wel nautische kennis hebben, want sommige haven meesters loodsen zelf een schip de haven in. Zo’n havenmeester moet ook alle administratieve kennis hebben, maar managementtaken heeſt hij niet. Opvallend was dat Marleen een van de zeer weinige aanwezigen was die geen oud-kapitein was. De enige andere vrouw was de Havenmeester van Kokkola in Finland, maar zij had wel twintig jaar gevaren. Haar invulling is heel operationeel en daarbij komt haar achtergrond heel goed van pas. Zij doet zelf bijvoorbeeld de dieptepeilingen en de beloodsing.


In Amsterdam is de functie van Havenmeester nu vooral be- stuurlijk geworden. Marleen: “Het is vooral een manage- mentfunctie, maar het is echt niet zo dat ik alle nautische beslissingen aan anderen overlaat. Ik haal advies op bij de nautische experts, maar daarna ben ik wel degene die de knoop moet doorhakken”.


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30