 


Perspectief


die weten hoe jij in elkaar zit. En hoe lang was Wouter geen partijleider ge- weest? Hij was minister van Financi- en. Al die discussies, daar zat hij pre- cies in. En ik minder.’


Job Cohen De gematigde


‘Ik houd niet zo van het woord passie’


Hij verloor de verkiezingen en is niet erg overtuigend als oppositieleider. Job Cohen is een gematigd mens, wars van het venijn en revanchisme dat hij bij de PVV proeft, en dol op voorzichtige uitspraken. ‘Wie weet had iemand anders het briljant kunnen doen.’


Kustaw Bessems Dirk Jacob Nieuwboer


...


ker doet: zijn ouders PvdA-leden van het eerste uur, zijn moeder vooruit- strevend voor haar tijd én raadslid, hij zelf als jongetje op de publieke tribune. Maar niet elke slagerszoon wordt slager, waarom zit híj in de po- litiek?


W Na enig aandringen laat hij een


pauze vallen. Zegt dan: ‘Om eraan bij te dragen dat anderen tot hun recht komen. Daar haal ik de meeste be- vrediging uit. Dat is de rode draad in mijn leven. Daar ben ik ook goed in.’ Cohen is leider van de PvdA ge-


worden om te helpen in heel Neder- land ‘de boel bij elkaar te houden’, legt hij ook nu weer uit. Maar waar- om juist hij? Of had er net zo goed iemand anders kunnen zitten? ‘Dat vind ik lastig te beantwoorden.’


Moet u geen ‘nee’ zeggen op die vraag?


‘Dan zou ik zeggen: ik ben de aller- beste. Nou, dat weet ik niet. Ik wist dat de kans groot was dat ik het zou worden. Ik was niet verbaasd dat er


aarom hij in de politiek zit, was de vraag. Job Cohen vertelt zijn autobiogra- fie zoals hij va-


geen tegenkandidaat was. Maar wie weet had iemand anders het briljant kunnen doen. Je weet niet wat je niet weet, bedoel ik maar.’


U bent niet een leider die zegt: die kant gaan we op? ‘In grote lijnen wel. Maar ik heb geen blauwdruk: zo gaan we het doen. Een aantal uitgangspunten van de soci- aal-democratie zitten me als gegoten, maar het is altijd zoeken hoe je dat in deze tijd vertaalt. Wat is nou dat ver- haal waar je voor staat? Neem een begrip als bestaanszekerheid. Dat was belangrijk in de jaren dertig van de vorige eeuw en nu weer, maar an- ders. Je merkt dat mensen, ook al hebben ze een baan, onzeker zijn. Of dat mensen ongelukkig zijn als ze niet meer met hun buren kunnen praten. Dat de bakker en de slager weg zijn. Ik zoek naar maatregelen die mensen laten voelen: ik tel weer mee.’


Hoe komt het dat u de verkiezin- gen heeft verloren? ‘Ik weet niet of we die hebben verlo- ren. Ja, we hebben een zetel minder dan de VVD.’


Én minder zetels dan de vorige keer. ‘Ja.’


En dat was al minder dan de keer


daarvoor. ‘Da’s waar.’


Dit voldoet aan alle mogelijke de- finities van verliezen.


Lacht. ‘Jaha, dat is zo. Maar toen ik aantrad, stonden we op vierentwin- tig zetels, daarvoor hadden we zelfs op veertien zetels gestaan. Dus in die zin...’


U wordt nu de eerste politicus die zegt: kijk niet naar de verkiezings- uitslagen maar naar de peilin- gen? ‘Da’s ook waar. Toch speelt dat ook een rol.’


De PvdA hééft toch de verkiezin- gen verloren? ‘Da’s waar, da’s waar. Maar nogmaals, wat je ertegenover kunt stellen: de uitslag was beter dan we hadden dur- ven hopen. Op het moment dat ik aantrad, nou, dat gaf in het begin in de peilingen vanzelfsprekend iets enórms. Het is daarna weer minder geworden, dat klopt.’


En hoe komt dat?


‘Ja, hoe komt dat... dat heeft te ma- ken gehad met de late overgang van Wouter Bos naar mij. Zo’n campagne was nieuw voor mij en de hele orga- nisatie was op Wouter gericht. Je ver- zamelt normaal mensen om je heen waar jij het goed mee kunt vinden en


Toen u hieraan begon, besefte u toen dat u controversieel bent? ‘Ja en nee. Ik ken de sites waarop ze tekeergaan tegen dat zogenaamde theedrinken. Maar die bindende kracht werd ook door veel mensen gezien. Die werd ruim gevoeld. Toen ik lijsttrekker werd, verschenen jui- chende artikelen die allemaal dezelf- de kant op gingen. Overdreven wat mij betreft. En dat was dus ook de weerslag van wat er in het land zo’n beetje werd gevoeld.’


Als Cohen kritiek krijgt, is dat vaak op zijn presentatie. Hij wordt dan bijvoorbeeld in ongunstige zin ver- geleken met een andere nieuweling, de vlotte Emile Roemer van de SP. Maar het verschil lijkt dieper te lig- gen. De SP heeft een heel duidelijk verhaal en Roemer ademt en leeft dat verhaal al jaren, anders dan Cohen. ‘Dat heeft’, zegt Cohen, ‘zeker een rol gespeeld.’


U wekt soms de indruk dat het u weinig kan schelen. Toen u in de Kamer premier Mark Rutte aan- sprak omdat hij op sociale werk- plaatsen bezuinigt, klonk hij meer betrokken bij de mensen daar dan u.


‘Ja, nee, absoluut niet. Absoluut niet! Dat is misschien de manier waarop je mij ziet, maar ik vind de aanpak van dat werkelijk kwetsbare deel van de samenleving echt verschrikkelijk. Dat uitgerekend mensen aan de on- derkant van de arbeidsmarkt worden geraakt, en vaak meer dan één keer. Echt heel erg.’


Hebt u schroom om dat te to- nen?


‘Ja, misschien wel. Zo’n woord als passie, daar houd ik niet zo van. Dus dat zíe je dan niet zo. Maar het raakt me tot op het bot.’ ‘Ik ben van huis uit een gematigd


mens. Dat vind ik een deugd en ook van het grootst mogelijke belang in de samenleving. Ik heb ooit nog eens geprobeerd een – ik vond het een mooie titel – vurig pleidooi voor ge- matigdheid te schrijven. Maar het is er niet... stukjes ervan, die liggen er. Misschien komt het er nog van. Maar dat laat het dilemma zien: het is voor mij niet eenvoudig om die vurigheid te laten zien.’ ‘Dat is dan wat er in zo’n debat uit mij komt. Iedereen raadt mij aan: je- zelf blijven. En dat vind ik ook. Maar als je dat nou zo zegt, als ik nou niet kan overbrengen dat dingen mij enorm raken, ja hoor es, dat vind ik wel belangrijk.’


Als Wouter Bos zelf niet was opge- stapt, had hij hier dan nu nog ge- zeten?


‘Dat denk ik wel ja.’


U had hem niet uitgedaagd om het leiderschap? ‘Nee.’


Is bevochten leiderschap, zoals van Rutte, niet sterker dan gekre- gen leiderschap? ‘Dat denk ik zeker.’


Is het voor u te makkelijk ge- weest?


‘Soms heb ik het gevoel dat ik nu in de periode zit dat ik mijn leiderschap moet bevechten, zij het niet binnen de partij.’


9


Er is die nu al jarenlange zoektocht van de PvdA naar een heldere eigen boodschap. De sociaal-democratie heeft veel bereikt en dus wil de PvdA veel behouden. Cohen zegt niet: dit land moet op de schop. ‘Dat zou ik maar niet doen, nee. Ook al moet er van alles gebeuren.’ Hoe moet hij concurreren met boodschappen als: weg met de islam, weg met de over- heid of weg met de markt? ‘Het gaat om balans,’ zegt Cohen dan, ‘zonder gaat het niet goed in ons land.’ Maar is dat een wenkend toe- komstperspectief? Klinkt dat niet als: overal niet te veel aan komen? ‘Niet mee eens’, zegt Cohen. En hij begint op te sommen: ‘Wij hebben voorstel- len voor de WW, de ontslagbescher- ming, de huizenmarkt.’


U spreekt nu in maatregelen, maar dat is geen ideaalbeeld van de samenleving. Want de huidige samenleving lijkt al op uw ideaal- beeld.


‘Ja en het is ook niet voor niks dat mensen zo verschrikkelijk gelukkig zijn met hun eigen leven. Waar ze de pest over in hebben, is hoe de ge- meenschap functioneert.’


Hoe ziet ons land eruit na twintig jaar alleenheerschappij onder Job Cohen?


‘Dan hebben we een land met open grenzen. Waarin mensen zo goed mogelijk zijn opgeleid. Waarin zo veel mogelijk mensen naar de maat van wat ze kunnen aan het werk zijn – iedereen. Een land waarin mensen tot hun recht komen. Dan hebben we een land waarin we verschillen tussen mensen tolereren – tenzij ze over de grenzen heen gaan en dan moet je ze ook flink aanpakken. Een land waarin de klimaatcrisis buiten- gewoon serieus wordt genomen. Ja, dan hebben we zo’n land.’


Had u tegen het huidige kabinet niet onmiddellijk een motie van wantrouwen moeten indienen? ‘Nee. Niet na die hele formatie waar- bij een meerderheid dit kabinet dui- delijk wilde. Ik heb het opgelost door te zeggen dat dit niet ons kabinet is.’


U beschuldigt dit kabinet ervan dat het tegen moslims zegt: we moeten jullie niet. Tegelijk pro- beert u er gewoon deals mee te sluiten. ‘Als wij écht iets kunnen doen voor de mensen om wie het ons gaat, bij- voorbeeld aan de onderkant van de arbeidsmarkt, dan kunnen de princi- piële bezwaren nog zo groot zijn, maar dan vind ik dat je dat moet doen. Anders laat je die mensen in de kou staan.’


En als het kabinet uw steun vraagt voor een nieuwe missie in Afgha- nistan? Tijdens de campagne heeft u gezegd dat er met u te praten is over een politiemissie, ook als er tweehonderdvijftig militairen mee moeten ter bescherming. ‘Nou, ik weet niet of ik het over twee- honderdvijftig heb gehad.’


Jazeker.


‘Mijn standpunt is: politiemissie prima, maar daar moet op geen en- kele manier uit te proeven zijn dat daar een militaire missie aan hangt.’


Dat aantal, daar moeten we u niet meer op vastpinnen? ‘Nee, dat zou ik maar niet doen.’


Was dat nu zoiets dat u eigenlijk niet had moeten zeggen? ‘Nou, misschien.’


Afshin Ellian in Elsevier: ‘Ik condoleer mijn sociaal- democratische vrienden met deze historische ach- teruitgang. Cohen is een regent van de oude stempel.’


Oude stempel


‘Cohens kandidatuur geeft schwung aan een PvdA- campagne die al direct na de val van het kabinet aan kracht won’, analyseerde Lex Oomkes in Trouw.


Schwung


‘Job Cohen’, nuanceert het rechtse blog De Dagelijkse Standaard een dag na zijn kandidatuur, ‘is alleen een bruggenbouwer in eigen kring’.


Eigen kring


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20