This page contains a Flash digital edition of a book.
Niet overstromingen vanuit zee, maar vooral overstromingen vanuit de grote rivieren bedreigen het economische hart in Holland. Dat zegt Frans Klijn, coördinator van het Kennis voor Klimaatonderzoek rond overstromingsrisico’s. “Een onverwachte dijkdoorbraak kan leiden tot onbeheersbare toestanden en veel slachtoffers.”


Tekst: Olav Lammers I


n het Rotterdamse World Trade Center kwamen van 20 tot en met 22 november onderzoekers, be- leidsmakers en praktijkmensen uit de hele wereld bijeen voor de 2e Europe- se conferentie FLOODrisk2012. Tijdens dit evenement wisselden zij de laatste kennis, ervaring en onderzoeksresulta- ten op het gebied van overstromings- risico’s uit en bespraken mogelijke in- novaties en beleid. “Een zeer leerzame bijeenkomst, ook voor ons als Neder- landers, die wereldwijd bekend staan als experts op watergebied. Want over- al doet men weer andere ervaringen op waar ook wij baat bij hebben in het om- gaan met water in relatie tot klimaatver- andering”, zegt Frans Klijn, coördinator van het Kennis voor Klimaatonderzoek rond overstromingsrisico’s en werkzaam als senior specialist bij het onderzoeks- instituut Deltares.


Nederlandse inbreng


Kennis voor Klimaat is een Nederlands onderzoeksprogramma waarin overhe- den, universiteiten, onderzoeksinstel- lingen en bedrijven participeren. In het programma worden kennis en diensten ontwikkeld die nodig zijn om de inves- teringen in ruimte en infrastructuur, die de komende 20 jaar zijn voorzien, te be- oordelen op klimaatbestendigheid en zo nodig aan te passen. “De inbreng van Nederland in FLOODrisk2012 is breed”, vertelt Klijn. “Dat betreft voor- al de hoogwaterbescherming, dus het voorkomen van overstromingen, maar ook aanpassing en adaptie van de ruim- telijke inrichting van ons land om de ge- volgen van een eventuele dijkdoorbraak zo veel mogelijk te beperken. Verder kij- ken we ook naar rampenbeheersing, door het leveren van waarschuwings-


systemen, hulpmiddelen voor crisisbe- heersing door overheden en een han- delingsperspectief aan burgers. Maar juist op dat gebied kunnen wij weer heel veel leren van landen en regio’s die va- ker met overstromingen te maken heb- ben of hebben gehad”, aldus de expert van Deltares.


Bedreigingen


Het achterliggende verhaal mag be- kend worden verondersteld. De ver- schillende klimaatscenario’s geven al- lemaal aan dat wij door de opwarming van de aarde in de toekomst te maken krijgen met zeespiegelstijging. Een feno- meen dat alle deltagebieden in de we- reld bedreigt. Meer dan de helft van de wereldbevolking leeft en woont in laag- gelegen delta’s. Zeespiegelstijging be- tekent dat de kans op overstromingen daar alsmaar toeneemt en dat overstro- mingen verder reiken en dieper kunnen worden. Niet alleen mensen, gebouwen en infrastructuur lopen daarbij gevaar, ook vele rijke landbouwgebieden in de delta’s kunnen verloren gaan of worden bedreigd door het opdringende zoute water. Daarnaast zullen ook de rivieren een steeds grilliger karakter krijgen, met soms hogere afvoeren en op andere momenten een te lage afvoer. Naast een toenemend gevaar van overstromingen vanuit de rivier kan dus ook de zoetwa- tervoorziening in gevaar komen. Verder speelt in deltagebieden bodemdaling een belangrijke rol.


Klijn: “Voldoende redenen dus om uit- gebreid stil te staan bij de gevolgen van klimaatverandering. Met Kennis voor Klimaat proberen wij verder vooruit te kijken dan gebruikelijk om vast te stel- len welke maatregelen getroffen moeten


worden om ons zo goed mogelijk tegen al deze effecten van klimaatverandering te kunnen wapenen. Daarmee trekken wij samen op met het Deltaprogramma van deltacommissaris Wim Kuijken.”


Overstromingen vanuit zee Een van de opmerkelijke bevindingen die uit de verkenningen van het Kennis voor Klimaatprogramma van Klijn naar voren komt, is dat niet overstromingen vanuit zee, maar vooral overstromingen vanuit de grote rivieren het economi- sche hart in Holland bedreigen. “Wij ko- men steeds meer tot de overtuiging dat West-Nederland, de Randstad, niet in één keer als een badkuip volloopt wan- neer bij Katwijk of Ter Heijde door een zware storm een bres in de zeewering ontstaat. Dat blijkt uit de vele honder- den overstromingssimulaties met steeds nauwkeuriger hydraulische modellen en de inmiddels zeer secure hoogtebe- standen waarover wij nu beschikken. De hoeveelheid water die het land dan binnenstroomt is vele malen kleiner dan altijd werd verondersteld en komt ook niet zo ver het land in. Dat komt door- dat zo’n stormsituatie hooguit 36 uur duurt, waarna de zee weer op normaal niveau staat. Wel is het zo dat evacuatie bij een extreme storm veel moeilijker is en, mede vanwege de storm, ter plaatse van de bres nauwelijks iets kan worden gedaan.”


Gevaar rivieren


Heel anders is dat met hoogwater op de rivieren. Hoogwater in rivieren is ruim van te voren te voorspellen en er kun- nen allerlei voorbereidingsmaatregelen getroffen worden, zoals evacuatie van de bewoners en inschakeling van het leger om dijken met bijvoorbeeld zand- Nr.8 - 2012 OTAR


OTAR Nr.8 - 2012 5


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48